12

Halbuki bundan Önce de Mûsa'nın kitabı bir önder ve bir rahmetti. Bu ise zulmedenleri korkutup ihsan edenlere bir müjde olmak üzere: Arap dili ile indirilmiş doğrulayıcı bir kitaptır.

"Halbuki bundan" Kurân-ı Kerîm’den

"önce de Mûsa'nın kitabı" Tevratkendisine uyulan

"bir öndet ve" Allah'tan

"bir rahmetti." İfadede hazfedilmiş sözler vardır Yani bununla birlikte siz, onunla hidayeti bulmadınız. Çünkü Tevrat'ta Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem)'ın nitelikleri ve ona îman edilmesi gerektiği belirtilmiş idi. Onlar ise bunu terkettiler.

" Bir önder" lâfzı hal olarak nasbedilmistir. Çünkü âyet: Ondan önce de önder olarak Mûsa'nın kitabı gelmişti, anlamındadır.

"Ve bir rahmet" lâfzı da ona atfedilmiştir. Bir fiil takdiri ile nasbedildiği de söylenmiştir. Yani Biz onu bir önder ve bir rahmet ile indirdik, demektir.

el-Ahfeş dedi ki: Kat' Kat': Bir kelimenin i'rab bakımından önceki bir kelimeye tabi olması gekeriyorken, bunu yapmamaktır. Bu ref ve nasb itibariyle başkasına tabi' olarak i'rablanan bütün kelimelerde caizdir. Te'kidde câiz değildir. (Abdulğani ed-Dahr, Mu'cemu'l-Kavaidi'l-Arabiyye, Dimaşk, 1414/1993, s. 177.) dolayısıyla nasb üzere gelmiştir. Çünkü "Mûsa'nın kitabı" izafet olduğundan dolayı marifedir. Zira nekre tekrarlanacak yahut izafe yapılacak ya da başına elif-lam getirilecek olursa, marife olur.

"Bu" Kur ân

"İse... Arap dili ile indirilmiş doğrulayıcı bir kitaptır." Yani bu kitap hem Tevrat'ı, hem kendisinden önceki kitapları doğrulayıcıdır. Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem)'ı doğrulayıcı olduğu da söylenmiştir,

"Arap dili ile" lâfzı hal üzere nasbedilmiştir. Yani o kendisinden öncekileri Arapça olarak tasdik eden bir kitabtır.

"Dili" ise hale bir tevtıe (hazırlık) yani tekiddir. Arapların: "Salih bir adam olarak Zeyd bana geldi" demelerine benzer. Burada "bir adam" lâfzı tekid olarak zikredilmiştir. Şu takdirde bir fiilin mahzuf olduğu kabul edilmek suretiyle nasbedildiği de söylenmiştir: "Bu tasdik edici bir kitaptır yani ben dilinin Arapça olduğunu kastediyorum" demektir. Cer harfinin düşürülmesiyle nasbedildiği de söylenmiştir ki, buna göre takdiri."Arab dili-ile" şeklindedir.

"Dil" anlamındaki lâfzın mef'ûl olduğu ve Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem)'ın kastedildiği de söylenmiştir. Yani bu öyle bir kitaptır ki, Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem)'ı tasdik etmektedir. Çünkü onun mucizesidir. İfade: "Dili Arapça olanı tasdik edicidir" takdirindedir. Burada-ü halde "dil" anlamındaki kelime "musaddık; tasdik edici" lâfzı ile nasbedilmiştir. Bu da Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem)'dır. "Lisan" ile Kur'ân'ın kastedilme ihtimali uzaktır. Çünkü o vakit anlamı kendi kendisini tasdik eder, şeklinde olur.

"Zulmedenleri korkutup..." âyetindeki: " Korkutması için (mealde: korkutup)" âyeti genel olarak kitabın durumunu haber vermek üzere "ye" ile okunmuştur. Yani küfür ve masiyet ile kendilerine zulmeden kimseleri korkutmak için (indirilmiştir). Rasûlullah (sallallahü aleyhi ve sellem) hakkında haber olduğu da söylenmiştir

Nafî', İbn Amir ve el-Bezzî ise Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem)'a hitab olmak üzere "te" ile (korkutasın diye, anlamına gelir) okumuşlardır. Ebû Ubeyde, ile Ebû Hatim de bu okuyuşu tercih etmişlerdir. Yüce Allah da;

"Ancak sen bir uyarıcısın" (er-Rad, 13/7) diye buyurmuştur.

"İhsan edenlere bir müjde olmak üzere" âyetindeki: " Müjde" ref konumundadır ki "o bir müjde(dir)" demek olur. "Kîtab"a atf olduğu da söylenmiştir. Yani bu doğrulayıcı ve müjde olan bir kitaptır, demek olur. Cer harfinin düşürülmesiyle mansub olması da mümkündür. Zulmedenleri korkutup uyarması ve... müjde olması için... demek olur. Cer harfi düşürülünce nasbedildi. Mastar olarak mansub olduğu da söylenmiştir ki; bu da: "İhsan edenlere bir müjde vermen için,.." demek olur. Burada; "Müjdelemen" fiili yerine "müjde" anlamındaki kelime yerleştirilince nasbedilmiş oldu. Nitekim: " Seni ziyaret etmek için, sana ikram olsun ve hakkını yerine getirmek maksadıyla sana geldim" demeye benzer ki bu da: demek gibidir. Burada: " Sana ikram olmak üzere" anlamındaki kelime, hazfedilmiş bir fiil ile nasbedilmistir.