8

Dönen her kul için basiretini açması, ibretle tefekkür etmesi İçin (bunları yarattık.)

"Dönen" yani yüce Allah'ın kudreti üzerinde düşünüp O'na yönelen

"her kul için basiretini açması, ibretle tefekkür etmesi için yarattık."

âyetindeki: " Basiretini açması" âyeti, Biz bunu kudretimizin mükemmelliğini kendisi ile gösterelim diye basireti açacak bir özellikte yarattık, demektir,

Ebû Hatim dedi ki: Bu lâfız mastar (mef'ûl-i mutlak) olarak nasbedilmiştir. " Biz bunu kudretimize dikkat çeken ve basireti açan bir özellikte yarattık" demektir.

"İbretle tefekkür etmesi için" anlamındaki lâfız da ona atfedilmiştir.

Ve Biz gökten bereketli bir su indirdik. Onunla bahçeler ve biçilen taneler bitirdik.

"Ve Biz gökten" buluttan

"bereketli" bereketi pek çok

"bir su İndirdik. Onunla bahçeler ve biçilen taneler bitirdik" âyetinde ifade; biçilen bitkilerin tanelerini bitirdik, takdirindedir. Bu da biçilen herbir şeyi kapsar. Basralıların görüşü budur, Kûfeliler ise şöyle demişlerdir: Bu bir şeyin kendi kendisine izafe edilmesi kabilindendir. "Cami mescid" denilmesi rebiu'l-evvel, hakku'l-yakîn, hablu'l-verid ve benzeri lâfızlara benzer. Bu açıklamayı da el-Ferrâ'' yapmıştır. Asıl ifade Biçilen tane" takdirinde olup, (birinci kelimeden) "elif" ve "lam" hazfedildikten sonra, nitelenen (tane) kelimesi sıfata (biçilen)e izafe edilmiştir.

ed-Dahhak dedi ki: "Biçilen tane" buğday ve arpa demektir. Biçilerek saklanabilen ve gıda olarak kullanılan herbir taneye (tahıla) böyle denildiği de söylenmiştir.