5

Pisliklerden uzak dur!

"Pisliklerden uzak dur" âyeti hakkında Mücahid ve İkrime: Bundan kasıt putlardır, demişlerdir. Bu görüşün delili yüce Allah'ın:

"Şu halde pisliğin ta kendisi olan putlardan uzak durun" (el-Hac, 22/30) âyetidir. Bu açıklamayı da İbn Abbâs ve İbn Zeyd yapmıştır.

Yine İbn Abbâs'tan günahtan uzak dur, yani onu terket, diye açıkladığı da rivâyet edilmiştir. Aynı şekilde Muğîre, İbrahim en-Nehaî'den şöyle dediğini rivâyet etmektedir: Buradaki "er-rucz (pislik)" günah demektir.

Katade ise maksat İsaf ve Naile putlarıdır. Bunlar Beytin yanında iki put idi, demişlerdir, "Pislik"ten kastın azâb olduğu da söylenmiştir. Bu da muzafın hazfedildiğinin takdirine binaendir. Sen azâb(ı gerektiren) ameli terket, demektir. Yahutta azaba götüren ameli bırak, demektir. Çünkü "rücz"ün asıl anlamı azaptır. Nitekim yüce Allah şöyle buyurmaktadır:

"Şayet bu azâbı (riczi) bizden kaldırırsan, yemin olsun Sana îman edeceğiz." (el-Araf, 7/154) Yine yüce Allah şöyle buyurmaktadır:

"Biz de zulümlerinden dolayı üzerlerine gökten bir azâb (ricz) indirdik." (el-Araf, 7/162) Putlara "ricz (azâb)" denilmesinin sebebi ise azaba götürmelerinden dolayıdır.

Bu kelime genel olarak "re" harfi kesreli olarak: diye okunmuştur. el-Hasen, İkrime, Mücahid, İbn Muhaysın ve Âsım'dan rivâyetle Hafs ise "re': harfi ötreli olarak; diye okumuşlardır. Bunlar "zikr ve zukr" kelimesi gibi İki ayrı söyleyiştir.

Ebû'l-Âliye, er-Rabi ve el-Kisaî şöyle demektedir: Ötreli olarak "rucz" put demektir. Kesreli olarak ise pislik ve masiyet demektir. Yine el-Kisaî şöyle demiştir: Ötreli olursa put ve heykel, kesreli olursa azâb anlamındadır, es-Süddî de: "Re" harfi üstün olarak "recz" ise, tehdit anlamındadır, demiştir.