18

Orada "Selsebil" diye adlandırılan bir pınar vardır.

"Orada" yani cennette

"selsebil diye adlandırılan bir pınar vardır." Bu âyetteki: Bir pınar" lâfzı "kadeh" anlamındaki lafızdan bedeldir. Bununla birlikle bir fiil takdiri ile nasbedilmesi de mümkündür. Bu da bir pınardan içerler, içirilirler, demek olur. Ayrıca: Bir pınardan" anlamını veren cer harfinin düşürülmesi ile nasbedilmesi de mümkündür,

"Allah'ın kullarının kendisinden içtikleri... bir pınardır" (6. âyet) âyetinde açıklandığı gibi.

"selsebil" lezzet veren içki demektir. Bu da: 'den "fa'lelîl" veznine getirilmiş bir kelimedir. Araplar; ile şekillerini hep aynı anlamda kullanırlar ve; "bu tadı hoş ve lezzetli içecek, içki" demektir.

es-Sıhah'da şöyle denilmektedir: Su boğazda aktı." Onu (boğaza) ben akıttım" demektir. Tatlı oluşu, "arı ve duru oluşu dolayısıyla boğazdan kolaylıkla geçen su" demektir. şeklindeki ötreli okuyuş da bu anlamdadır.

ez-Zeccâc şöyle demektedir: Sözlükte

"selsebil" son derece rahat, akıcı olan şeyin adıdır. Sanki o pınara, bu niteliği isim olarak verilmiş gibidir.

Mücahid'den de şöyle dediği nakledilmiştir: Selsebil boğazlarında çok rahat akan, akışı kolay olan demektir. Buna benzer bir açıklama İbn Abbâs'dan nakledilmiştir: Bu çok rahat akan anlamındadır. Bu açıklamayı el-Maverdi zikretmiş bulunmaktadır. Hassan b. Sabit (radıyallahü anh)'ın şu beyitinde de bu anlamdadır:

"Kendilerine gelen konuklara,

Boğazdan rahat geçen, beyaz şarap katılmış Berada ırmağından içirirler."

Ebû'l-Aliye ve Mukâtil dedi ki: O pınara

"Selsebil" adının verilmesi yollarda ve meskenlerinde onların bulundukları yerden akmasıdır. Bu pınar Adn Cennetinden Arşın dibinden kaynar ve cennet ehlinin bulunduğu yerlerde akar.

Katade dedi ki: Bu diledikleri tarafa akıtılabilen ve onlara itaat eden, her tarafta kolaylıkla akan bir sudur. Buna yakın bir açıklama İkrime'den de rivâyet edilmiştir. el-Kaffal dedi ki; Yani orası çok üstün ve şerefli bir pınardır. Sen oraya ulaşabilecek yolu soruştur ve bul!

Bu açıklama Ali (radıyallahü anh)'dan da rivâyet edilmiştir.

Yüce Allah'ın:

"Adlandırılan" âyeti şu demektir: Bu pınar, meleklerin nezdinde de, iyi kimseler nezdinde de, cennet ehli nezdinde de bu isimle anılır,

"Selsebil"İn munsarıf olarak kullanılması âyet sonu oluşundan dolayıdır. Yüce Allah'ın;

"Türlü zanlar" (el-Ahzab, 33/10) ile;

"Yoldan" (el-Ahzab, 33/67) buyruklarına benzemektedir.