8

Allah hâkimlerin hâkimi değil mi?

Yani bütün yarattıklarında sanatı en sağlam olan hâkim değil mi? "Hakimlerin hakîml"nin hak ile hükmeden, yaratıklar arasında adalet yapan anlamında olduğu da söylenmiştir. Bu âyet, kâfirler arasından ezelî yaratıcının varlığını kabul eden kimseler hakkında bir takdir vardır. İstifham hemzesi (mi anlamını veren soru edatı) eğer olumsuz ifadenin başına gelir ve söylenen sözde bilgi sahibi yapma anlamı da varsa, ifade olumlu anlam kazanır. Şairin şu mısraında olduğu gibi:

"Sizler bineklere binenlerin en hayırlıları değil misiniz?"

"O halde bundan sonra din hususunda hangi şey seni yalanlayabilir? Allah hakimlerin hakimi değil mi?" âyetinin (cihâdı emreden) kılıç âyeti ile nesh olduğu da söylenmiştir. Her ikisi arasında bir aykırılık olmadığından ötürü, sabit (muhkem) olduğu da söylenmiştir.

İbn Abbâs ve Ali b. Ebî Tâlib (radıyallahü anhüma) yüce Allah'ın:

"Allah hâkimlerin hâkimi değil mi?" (mealindeki) âyetini okuduklarında: "Evet ve ben buna şahitlik edenlerdenim" derlerdi. O bakımdan böyle demek uygun görülen bir şeydir. Doğrusunu en iyi bilen Allah'tır.

Tirmizi bunu Ebû Hüreyre'den de rivâyet etmiştir. Buna göre şöyle demiştir: Her kim:

"Yemin olsun incire ve zeytine" (1. âyet) âyetini okuyup da; "Allah hâkimlerin hâkimi değil mi?" âyetini da okursa: "Evet ve ben buna tanıklık edenlerdenim" desin. Tirmizi, V, 443; Ebû Davud, I, 214. Doğrusunu en iyi bilen Allah'tır.

(Tin Sûresi burada sona ermektedir. Allah'a hamd olsun).