9

Muhakkak ki bu (ateşin kapıları), onların üzerlerine uzatılmış direklerle kapatılmış olacaktır.

el-Hasen ve ed-Dahhâk'ın açıklamasına göre ateş onların üzerlerine kapatılacaktır. Buna dair açıklamalar daha önce el-Beled Sûresi'nde (90/20. âyetin tefsirinde) geçmiş bulunmaktadır. Kureyş lehçesinde; kilitlenmiş olacaktır, diye de açıklanmıştır. Onlar kapıyı kilitlemeyi anlatmak üzere; "Kapıyı kilitledim" derler. Bu açıklamayı Mücahid yapmıştır. Ubeydullah b. Kays er-Rakkıyât'ın şu beyitinde de bu anlamdadır:

"Şüphesiz o sarayda -girecek olursak- bir ceylan vardır

Üzerinde perdenin kapatılıp, kilitlendiği."

"Onların üzerine uzatılmış direklerle" âyetindeki; ...de" burada "be" anlamındadır. Yani, uzatılmış direklerle (kapıları üzerlerine)

"kapatılmış olacaktır." Bu açıklamayı İbn Mes’ûd yapmıştır. Onun kıraatinde de;

"Uzatılmış direklerle..." şeklindedir.

Ebû Hüreyre'nin, Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem)'dan rivâyet ettiği bir hadiste şöyle buyurulmaktadır: "Daha sonra yüce Allah, onlara ateşten kilitler, ateşten çiviler ve ateşten direkleri bulunan melekler gönderecektir. Bu kilitlerle ateşi üzerlerine kilitleyecek, bu çivilerle onları sağlamlaştıracak ve bu direkler uzatılacaktır. Dolayısıyla orada bir rahat esintinin dahi girebileceği bir delik kalmayacak, oradan dışarıya bir gam çıkmayacaktır. Arş'ın üzerinde olan Rahmân onları unutacaktır. (Bu hallerinde terkedecektir.) Cennet ehli de nimetleriyle meşgul olacaklardır. Bundan sonra ebediyyen imdat isteyip duracaklar ve daha sonra konuşma kesilecektir. Onların konuşmaları inleme ve hırıltıdan ibaret kalacaktır. İşte yüce Allah'ın:

"Muhakkak ki bu onların üzerine uzatılmış direklerle kapatılmış olacaktır" âyeti bunu anlatmaktadır. Tirmizî el-HakîmT Nevâdiru'l-Usül, II, 3f>: Süyûtî. ed-Dürru’l-Mensûr, Vlll. 6/6

Katade dedi ki:

"Direkler" ile azâb edileceklerdir. Taberi de bu açıklamayı tercih etmiştir.

İbn Abbâs dedi ki:

"Uzatılmış direkler" onların boyunlarındaki tasmalardır. Ayaklarındaki zincirler olduğu da söylenmiştir. Bu açıklamayı da Ebû Salih yapmıştır.

el-Kuşeyri dedi ki: Büyük çoğunluk

"direkler"in cehennemlikler üzerine kapatılıp, kilitlenecek olan kilitlerin kazıkları olduğu kanaatindedir. Bu kilitler, kazıklarla sağlamlaştırılacak, böylelikle cehennemin kederi ve sıcağı onlara geri dönmüş olacak, onların üzerlerine de rahatlatıcı hiçbir esinti giremeyecektir.

Şöyle de açıklanmıştır: Onlar direklerde -yani kısalarına göre daha sağlam ve güçlü olan- uzatılmış zincir ve tasmalar içerisinde, cehennemin kapıları üzerlerine kapatılmış olacaktır. Bir başka açıklamaya göre onlar uzatılmış direklerdedirler, yani cehennemin azâb ve acıları içerisinde bir de onlara darbeler indirilecek, dayak atılacaktır demektir.

Uzun ve uzayıp giden bir zaman içerisinde (bu halde olacaklardır) diye de açıklanmıştır. Yani onların bu halinin sonu gelmeyecektir.

Hamza, el-Kisai ve Âsım'dan rivâyetle Ebû Bekir

"direklerle" anlamındaki İafzı "ayn" ve "mim" harfleri ütreli olarak; diye; " Direk" lâfzının çoğulu olarak okumuşlardır, Okuyuşu da aynıdır. el-Ferrâ' dedi ki: ile şekilleri "Direk" lâfzının sahih iki çoğul şeklidir. Tıpkı: "Tabaklanmış deri"nin çoğulunun İle (fiî ) şeklinde, "Tabaklanması bitmemiş deri"nin çoğulunun; ile şekillerinde gelmesi gibi.

Ebû Ubeyde dedi ki:

"Direkler" şekil 'in çoğuludur, "Tabaklanmamış defi" gibi. Ebû Ubeyd ise; lâfzının (ilk iki harfini) iki fetha ile telaffuz edilmesini tercih etmiştir, Ebû Hatim de böyle tercih etmiştir. Yüce Allah'ın:

"Allah O'dur ki gökleri gördüğünüz şekilde direkler olmaksızın yükseltmiştir."(er-Ra'd, 13/12) âyetinde yer alan ve icma ile (ilk iki harfinin) üstün okunmuş bulunan: " Direkler" lâfzını nazar-ı itibara alarak bu tercihi yapmışlardır.

el-Cevherî dedi ki: " Evin direği" demektir. Bunun azlık çoğulu "şeklinde, çokluk çoğulu ise; ile şekillerinde gelir. Yüce Allah'ın:

"Uzatılmış direklerle" âyetinde her iki şekilde de okunmuştur. Ebû Ubeyde ise şöyle demiştir: "Ahşap yahut demirden olan herbir uzun şey"dir. Bu "imâd (direk)" gibi bina İçin bir esastır. "Bir şeyi üzerinde dayanacağı bir direk ile destekledim, o da desteklendi" denilir. " Onun altında direkler yerleştirdim" demektir. Doğrusunu en iyi bilen Allah'tır.

(Hümeze Sûresi burada sona ermektedir. Allah'a hamd olsun).