224

Allah adına yemin etmek suretiyle bunu iyilik yapmaya, emir ve yasaklara uymaya ve insanların arasını bulmaya mani bir sebep haline getirmeyin. Allah her şeyi en iyi işiten ve en iyi bilendir.

“Allah adına yemin etmek suretiyle bunu mani bir sebep haline getirmeyin.”

Âyetteki, (.......) kelimesi (.......) kalıbında “mefûl” manasına gelir. Tıpkı (.......) kelimesinin, “alınan” anlamında olduğu gibi. Bu (.......) kelimesi, herhangi bir şeyin önüne engel ya da siper olmak maksadıyla öne sürülen bir mani, barikat demektir. Meselâ, kabın üzerine konan tahta parçası gibi. Dolayısıyla bu parça o kabın üzerinde bir engeldir. Meselâ, filân kimse iyilik önünde bir urzedir, denilince, bundan o iyiliğin yapılmasına engel kişi demek olur.

Meselâ; adamın biri bundan böyle iyilik yapmayacağına, sılayı rahîm gibi akraba ile olan münasebetlerini keseceğine, insanların arasını bundan böyle bulmaya çalışmayacağına, herhangi bir kimse artık iyilikte bulunmayacağına veya ibâdet etmeyeceğine yemin eder, and içer. Kendisinden bu manada bir yardım istenince hemen, “Ben yeminliyim, yeminimi bozmaktan Allah'a sığınırım. “bahanesiyle bunu yapacağı iyilikler için bir siper, bir engel olarak öne sürer.

İşte böyleleri için Rabbimiz:

“Bir de Allah adına yemin, etmek, sureliyle bunu .... mani bir sebep haline getirmeyin.” buyurmuş oluyor.

Yani üzerinde yemin ettiğiniz şey için bunu bir engel yapmayın. Üzerine and içilen şeye yemin adının verilmiş olması, bunun yemine benzemesi, onunla karıştırılması sebebiyledir. Nitekim, Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) bir hadislerinde şöyle buyurmuşlardır:

“Kim herhangi bir şeyi yapmamaya ya da yapmaya yemin eder de, ancak yemininin aksi işin yapılmasını daha hayırlı olarak görürse hemen yeminini bozup kefaretini ödesin ve hayır gördüğü şeyi yapsın.” Ahmed, Müsned; 2/185. Nesai,7/10. İbn Mâce, 2111.

“İyilik yapmaya, emir ve yasaklara uymaya ve insanların arasını bulmaya mani bir sebep haline getirmesin.” Âyetin bu kısmı, (.......) ifadesinin atf-ı beyanıdır.

Yani, hakkında yemin ettiğiniz şeyler için, ki onlar da iyilik yapmak, emir ve yasaklar uymak ve insanların aralarını bulmak gibi hususlardır. (.......) harfi ise, fiile mütealliktir.

Yani, “Allah'ı yeminleriniz için bir kalkan yapmayın. “demektir. Aynı zamanda (.......) harfinin ta'lil, yani illet ve neden için olması da mümkündür. (.......) kelimesi ya fiile veya (.......) kelimesine taallûk etmektedir.

Yani mana şöyledir: “Allah'ı yeminleriniz için iyilik yapma hususunda bir payanda, bir engel kılmayın.”

“Allah her şeyi -ettiğiniz yeminlerinizi- en iyi işiten ve -niyetlerinizi de- en iyi bilendir.”