267

Ey îman edenler! Kazandığınız şeylerin iyi, temiz ve helâl olanlarından ve yerden size rızık olarak çıkardıklarınıızdan hayra harcayın. Size verilmesi hâlinde göz yumup alanayacağınız kötü (ve basit) malı hayır olarak vermeye kalkışmayın. Biliniz ki; Allah zengindir, (kimseye muhtaç değildir) ve her övgüye lâyıktır.

“Ey îman edenler! Kazandığınız şeylerin iyi, temiz ve helâl olanlarından ve yerden size rızık olarak çıkardıklarınıızdan hayra harcayın.” (.......) ile, ticaret mallarından da zekât vermenin farz olduğunu öğreniyoruz.. Çünkü âyetin bu kısmı buna delildir. (.......) yani daneli ürünler, Meselâ, buğday ve arpa gibi, meyveler, madenler ve daha buna benzer şeyler gibi. Âyetin bu kısminin takdiri şöyledir:

“Sizin için çıkardığımız temiz ve güzel şeylerden...” demektir. Ancak bu cümlede, (.......) kelimesi hazfedilmiştir. Çünkü bir önceki cümlede yer alması sebebiyle tekrar edilmemiştir.

“Size verilmesi hâlinde göz yumup alanayacağınız kötü (ve basit) malı hayır olarak vermeye kalkışmayın.” (.......) kötü, basit işle yaramaz, değersiz malı vermeye çalışmayın.

(.......) Halbuki siz o tür malları yardımda kullanıyor, harcıyorsunuz. Bu cümle hâl mahallinde gelmiştir. Mana şöyle olmaktadır: “Kötü, işe yaramaz şeyleri nafaka olarak takdir edip vermeye kalkışmayın. “

(.......) Halbuki siz kendiniz böyle basit ve işe yaramaz bir şeyi almazsmız. (.......) Meğerki o şeye göz yummuş olasiniz ya da görmezden gelesiniz, işte bu şekilde almış olmanız başka.” Meselâ; bu ifade tıpkı şuna benzer:

“Filân kimse bir kısım hakkından vazgeçti, görmezlikten, geldi.”

Yani; gözünü kapadığında, görmezden geldiğinde, böyle denir. Nitekim;

Satıcıya, (.......) denir ki bu, “Beni görmüyor sanarak eksik tartma. “demektir. Abdullah b. Abbâs'tan rivâyete göre der ki:

“Onlar hurmanın işe yaramayanını, kötü olanını sadaka ve yardım olarak verirlerdi, fakat bundan menolundular.”

“Biliniz ki; Allah zengindir, (kimseye) kimsenin sadakasına- (muhtaç değildir) ve her övgüye lâyıktır.” Hamd olunmaya lâyıktır veya zaten hamd olunandır, övülendir.