35

Eğer karı-kocanın aralarının açılmasından korkarsamz, erkeğin ailesinden bir hakem ve kadının ailesinden bir hakem gönderin. Bunlar barıştırmak isterlerse Allah aralarını bulur; şüphesiz Allah her şeyi bilen, her şeyden haberdar olandır.

“Eğer karı-kocanın aralarının açılmasından korkarsanız,” Aslında bu (.......) demek olup, burada (.......) kelimesi, zarfa muzaf olmuştur. Bu, tıpkı: (.......)Sebe, 33 âyetine benzer ki bu aslında, (.......) takdirindedir.

Şikak: Düşmanlık anlaşmazlık, aynlık ve ihtilaf manalarınadır. Çün kü taraflardan hem kan ve hem koca birbirlerine sıkıntı vermekte, biri ötekisine zorluk çıkarmakta veya zorluk verecek tarafa yönelmektedir.

Kısaca arkadaşırıın memnun olmayacağı ve hoşlarınayacağı tarafı tercih etmektedir. Âyette geçen (.......) zamîri eşlerin her ikisine de râcidir.

Âyette özellikle kan ve koca diye açık olarak belirtilmemesi, her ikisine delalet eden ifadenin burada yer almış olmasından dolayıdır. Bu ise, “erkekler ve kâdirılar” demektir.

“-İkisi arasında hüküm vermek ve aralarını bulmak için- erkeğin ailesinden bir hakem ve kadının ailesinden bir hakem gönderin.” Çünkü gidecek olan her iki hakemin tarafların ailelerinden birer kimse olarak gönderilmeleri şu açıdan istenmiştir. Tarafların akrabası olan kişiler, akrabalıkları sebebiyle ailenin iç durumlarına daha yakından vakıftırlar. Dolayısıyla her iki tarafta aralarını bulmada oldukça istekli olurlar. Kaldı ki gelecek olan hakemleri de taraflar gönül huzuruyla kabul edebilir ve bir yanlış yapmayacaklarına kanaat getirebilirler. Dolayısıyla gelen hakemlere, kan ve koca çekinmeden birbirlerine karşı içlerinde var olan sevgilerini veya nefretlerini, açıklayabilirler. Beraber kalıp kalanayacaklarını da bu hakemlere gayet rahat olarak aktarabilirler.

“Bunlar barıştırmak islerlerse Allah aralarını bulur;” Burada, (.......) kavlindeki zamîr hakemlere ve (.......) kavlindeki zamîr de eşlere âittir.

Yani eğer aralarını bulmayı dilerlerse, niyetleri de iyi ise, Allah, her ikisini arasında aracılık etmeleri sebebiyle haklarında bu görevi bereketli kılar, verimli duruma getirir. Dolayısıyla Allah'u Teala her iki hakemin iyi niyet yuvanın devamına katkıda bulunma gayretleri yüzünden kan ile kocanın her ikisinin de gönüllerine sevgi sokar ve onları banşıp anlaşmaya muvaffak kılar.

Veya bu zamîrler her ikisi de hakemlere râcidir. Bu takdirde mana şöyle olmaktadır: Eğer hakemler tarafların arasım bulmak kan ile kocaya öğüt vermek ister ve bu amacı taşırlarsa Allah onları bu görevlerinde muvaffak kılar ve her ikisini de bir nokta ve bir esas üzerinde ittifak etmelerine imkan verir. Dolayısıyla istenilen hedefi gerçekleştirene kadar hakemlerin her ikisi de dayanışma içinde olurlar.

Veya zamîrlerin her ikisi de eşlere râcidir. Bu takdirde ise mana şöyle olur: Eğer kan ile koca aralarındaki anlaşmazlığa son vermek ister, iyi bir yuvanın devamını arzu ederler, aralarındaki anlaşmazlığın son bulmasmı dilerlerse, Allah ikisinin arasına sevgi sokar, anlaşmazlıklarını aralarında uyuma dönüştürür, kini de sevgiye çevirir.

“Şüphesiz Allah her şeyi bilen, -hakemlerin muradını bilir- her şeyden haberdar olandır.” Eşlerden hangisinin ötekisine zulmettiğini de bilir.

Hakemlerin ayrıca kan ile kocayı birbirinden ayırma yetkileri yoktur. Ancak İmâm Mâlik bu görüşe karşı çıkmıştır.