97

Allah, Kâ'be'yi, o saygıya lâyık evi, haram ayı, hac kurbanını ve (kurbanın boynuna asıları) gerdanlıkları (maddi ve manevi yönlerden) insanların belini doğrultmaya sebep kıldı. Bu da Allah'ın, göklerde ve yerde ne varsa hepsini bildiğini ve Allah'ın her şeyi bilici olduğunu (sizin de anlayıp) bilmeniz içindir.

“Allah, Kâ'be'yi, o saygıya lâyık evi.”

Buradaki, (.......) ifadesi ya bedel veya atfı beyandır.

(.......) ise, ikinci mefuldür. (.......) fiili sayyere manasında kıldı, demektir veya bu, “Yarattı” manasında, “Halaka” demektir.

(.......) ise bu durumda hâldir. (.......) insanlar için.

Yani; dini görevlerini yerine getirmeleri bakımından onlar için yeniden hayata dönüş yeri kıldı, dünyalanna ve anketlerine yönelik amaçlarına ulaşabilmeleri için bir kalkınma yeri kıldı. Çünkü insanlar hac ve umreleriyle alâkalı olarak olsun, değişik menfaatleri için olsun ancak bu yoldan eksikliklerini tamamlarlar. Bir tefsire göre eğer onlar bu umrelerini bir yıl terketmiş olsalardı, bekletilmezler ve ertelenmezlerdi.

“Haram ayı.” Özellikle burada sözkonusu edilen hac görevinin ifa veya eda edildiği ay olan Zilhicce ayıdır. Çünkü bu ay, öteki aylara göre bu özelliğiyle diğerlerinden farklılık ve değer kazanmaktadır. Zira bu, haccm ifa edildiği bir mevsimdir. Bunun da Allah katında bir değeri ve yeri bulunmaktadır.

Yahut bundan kasıt belli aylardır ve bu manada cins anlamına gelir. Bu aylar da Recep, Zilkade, Zilhicce ve Muhanem aylarıdır.

“Hac kurbanını ve (kurbanın boynuna asıları) gerdanlıkları (maddi ve manevi yönlerden) insanların belini doğrultmaya sebep kıldı.”

Mekke'ye hediye olarak gönderilen hayvanlar içerisinde özellikle gerdanlıklı yani işaretlenmiş olanlara gelince, bunlar deve cinsinden olan kurbanlıklardır. Çünkü bunların diğerlerine göre sevabı daha fazladır ve bunlarla yapılan haccm değeri çok daha belirgindir.

“Bu da” Bununla Beytullah'ın Allah tarafından kıyam yeri kılınmasına işaret olunduğu gibi aynı zamanda sözkonusu yasakların çiğnenmemesine, ihrama saygılı olunup avlarınamalarına ve benzeri hususlara işaret olunmaktadır.

“Bu da Allah'ın, göklerde ve yerde ne varsa hepsini bildiğini ve Allah'ın her şeyi bilici olduğunu (sizin de anlayıp) bilmeniz içindir.”

Yani yüce Allah sizin göklerde olsun yer de olsun ne türden bir maslahatınız varsa bütün bunları bildiğini bilmeniz için yapmaktadır. Nasıl bilmemiş olsun ki O her şeyi en iyi bilendir.