6

Kendilerinden önce nice nesilleri ortadan kaldırdığımızı görmediler mi? Halbuki biz onlara, size vermediğimiz imkanları vermiştik; Gökten üzerlerine bol bol yağmurlar yağdırmıştık ve ayaklarının altından ırmaklar akıtmıştık. Ancak Biz günahları yüzünden onları ortadan kaldırdık ve onların peşinden başka nesiller yarattık.

“Kendilerinden önce nice nesilleri ortadan kaldırdığımızı görmediler mi?”

Yani söz konusu gerçeklere karşı çıkan o yalanlayanlar, kendilerinden önce yaşayıp bu dünyadan geçenleri ortadan yok edip kaldırdığımızı görmediler mi? Çünkü her çağda yaşayanların hayat sürelerinin bitiğini görmediler mi? Bilmiyorlar mı? Kaldı ki bu süre yetmiş ya da seksen yıldır. Dolayısıyla her yetmiş yıldan veya seksen yıldan sonra yepyeni bir nesil gelir ve gelen bu yeni neslin kendilerinden önce yaşayıp da bugün kendilerinden bir eser kalmayanlardan bir ders çıkarmayacaklar mı?

“Halbuki Biz onlara, size vermediğimiz imkanları vermiştik.” Âyette yer alan, (.......) ifadesi, cümledeki yeri ve konumu açısından, daha önce geçen, (.......) ibâresinin sıfatı olarak gelmiştir. Dolayısıyla kelime sonraki ibâre göz önünde tutulduğunda mana itibariyle çoğul olarak değerlendirilmiştir.

“Ülkelerde temkinleştirmek” : demek, Onlara orada imkanlar sunularak, güvenli bir şekilde yaşamalarını sürdürme imkanını vermektir. Buna göre âyetin manası şöyle olmaktadır: “Âd, Semûd ve başka kavimlere vücut, zenginlik ve dünyada farklı toplumlara karşı üstünlük verdiğimiz gibi Mekke halkına bu manada bir şey vermedik, onlar hemen her bakımdan üstün idiler. Fakat bu, onlara bir şey sağlamadı. Haktan sapmaları yüzünden onları helâk ettik. Aklınızı başırııza devşirin siz de aynı son ile karşı karşıya gelmeyin.

“Gökten üzerlerine bol bol yağmurlar yağdırdık.” Âyette yer alan, (.......) kelimesi, (.......) keli meşinin halidir.

“Ve ayaklarının altından ırmaklar akıtmıştık.”

Yani Ağaçlarının, bağ ve bahçelerinin altlarından ırmaklar akıtmıştık. Dolayısıyla mana şöyle olmaktadır: “Sizden önce geçen o toplumlar ırmaklar, meyveler arasında bolluk içinde bir hayat sürdürdüler. Bol ve bereketli yağmurlar altında bir hayat geçirdiler.

“Ancak Biz, günahları yüzünden onları ortadan kaldırdık.”

Yani onların varlık sâhibi olmaları, büyük imkânlara mâlik olmaları yine de onları helâk olmaktan kurtarmamıştır.

“Ve onların peşinden başka nesiller yarattık.”

Yani helâk yoluyla ortadan kaldmlanların yerine, onların arkasından başka kavimler getirip yerleştirdik.