15

Ey îman edenler! Toplu ve güçlü hâlde olan bir kafir ordusuyla karşılaştığınız zaman, onların önünde bozguna uğrayıp, sırtınızı dönerek savaş yerini bırakıp kaçmayın.

“Ey îman edenler! Toplu hâlde kafir ordusuyla karşılaştığınız zaman,”

Burada geçen, (.......) kelimesi, (.......) kavlinden hâldir.

Zahf kelimesi, fazlaliği ve çokluğu yüzünden oldukça kalabalık olan büyük ordu demektir. Aşırı kalabaliği sebebiyle âdeta sürüklenerek hareket eden bir bebek gibi yürüyüş hâlinde olan oldukça kalabalık sayıdaki bir topluluk ve ordu demektir.

Yani nasıl ki bebek arka-arka yavaşça hareket ederse büyük kitleler hâlinde olan ordunun da hareketi buna benzetilmektedir. Dolayısıyla bu ifade mastar olan bu kelime ile adlarıdırılmış oldu.

(.......) Onlara arkanızı dönmeyin, (korkup kaçmayın)

Bozguna uğramış bir hâlde geri dönüp kaçmayın.

Yani kendileriyle savaşmak üzere onlarla karşılaştığınız zaman, bırakın onların sayısına yakın bir asker sayısına sahip olmayı veya onlarınkine denk olmasını, kendi sayınız yanında onların sayılarını oldukça fazla ve üstün olarak görmüş olsanız bile, firar etmeyin, savaş alanını bırakıp kaçmayın.

Yahut da (.......) kelimesi, mü'minlerden hâldir veya her iki guruptan da hâl olabilir.

Yani; “Büyük bir kitle hâlinde onlarla karşılaştığınızda onlar oldukça kalabalık ve sizler az iseniz sakın arkanızı çevirip kaçmayın.”