5

Güneşi ışıklı, ayı da parlak kıları, yılların sayısını ve hesabı bilmemiz için ona (aya bir takım) menzille takdir eden O'dur. Allah bunları, ancak bir gerçeğe (ve hikmete) binaen yaratmıştır. O, bilen bir kavme âyetlerini açıklamaktadır.

“Güneşi ışıklı, ayı da parlak kıları, yılların sayısını ve hesabı bilmemiz için ona (aya bir takım) menzille takdir eden O'dur.” Âyetteki, (.......) kelimesinin aslı vav harfiyle (.......) idi. Dolayısıyla buradaki (.......) harfi (.......) harfinden dönüştürülen bir harftir. Çünkü vav harfinin makabli yani öncesi meksur olduğundan daha uygun görülmüştür. Ancak kırâat imâmlarından Kunbul bu harfi hemzeye dönüştürerek (.......) olarak okumuştur. Çünkü bu hareke bakımından çok daha güzeldir. Işığın kendisi, nura kaynaklık etmesi bakımından aydınlıktan daha güçlüdür. Bu açıdan güneşi ışık kaynağı olarak gösterdi.

“Yılların sayısını ve hesabı bilmemiz için ona (aya bir takım) menzille takdir eden O'dur.” Burada, (.......) kavli, ayı takdir eden, yani ayın gidişine menzillerini takdir buyuran demektir. Ya da, “Ayı menzillerine sahip olarak takdir buyuran” manasınadır. Bu tıpkı Rabbimizin şu kavli gibidir: “Aya ise, ona da bir takım menziller, yörüngeler belirledik.” (Yasin, 39)

“Yılların sayısını.... bilmeniz için” kavline gelince, bunun hem yılların ve hem ayların sayısın bilip öğrenmeniz için demektir. Burada sadece yılları belirtmekle yetinilmesi, yılların içerisinde o ayların yer alması sebebiyledir. “ve hesabı...” kavli ile de, aylar ve yıllar olarak belirlenmiş olan süre hesaplamalarını, takdir edilen zamanları, ecelleri belirlemeniz için demektir.

“Allah bunları ancak bir gerçeğe, (ve hikmete) binaen yaratmıştır.” Ki bütün bunlar bir hikmete göre yaratılmışlardır. Hiçbirisini Allah boşuna yaratmış değildir.

“O, bilen bir kavme âyetlerini açıklamaktadır.”

Yani bilip bunlar üzerinde düşünüp bununla yararlanabilecek olanlar için açıklar.

Kırâat imâmlarından Mekkî, Basra okulu mensuplarıyla Hafs, (.......) kelimesini burada görüldüğü gibi okumuşlardır. Fakat bunlar dışında kalan imâmlar ise (.......) harfiyle, (.......) olarak kırâat etmişlerdir.