34

Yüzü koyun cehenneme (sürülüp) toplarıacak olanlar var ya, işte onlar, yerleri en kötü, yolları en sapık olanlardır.

(.......) mübtedadır. (.......) ikinci mübtedadır. , (.......) nin haberidir, (.......) , (.......) nin haberidir. Ya da takdir, (.......) (onlar o kimselerdir ki) yada (.......) (o kimseleri kasdediyorum ki) şeklindedir. (.......) başlarıgıç içindir.

“Yerleri “sözünden maksat; makam ve derecesi ya da mesken ve evidir. Yolun sapıklıkla nitelenmesi, mecâzî isnaddandır.

Mana, “sizi, bu soruları sormaya sevkedenlerin yollarını sapık görüyorsunuz, mekân ve makamlarını küçümsüyorsunuz.'Eğer insaflı bir gözle baksaydınız -ki yüzü koyun cehenneme sürükleneceklerden olduğunuz hâlde- kendi mekânlarınızın, onları mekânından daha kötü, N kendi yolunuzun onların yolundan daha sapık olduğunu bilirdiniz.”

Nitekim âyet-i kerime de: “De ki: “size, Allah katında sevapça bundan daha kötüsünü haber vereyim mi? Allah'ın lânet ve gazap ettiği kişidir.”

Nebi (sallallahü aleyhi ve sellem) den de şöyle rivâyet olunmuştur: “Kıyamet gününde insanlar üç sınıf hâlinde haşrolunurlar. Bir sınıf hayvanlar üzerinde, bir sınıf da yüzleri üzerinde.” Denildi ki: “Ya Resûlüllah, onlar yüzleri üzerinde nasıl yürürler?” şöyle buyurdu: “sizi ayaklarınız üzerinde yürüten, onları da yüzleri üzerinde yürütür.”