16

Süleyman Dâvud'a vâris oldu ve dediki: “Ey İnsanlar! Bize kuş dili öğretildi ve bize herşeyden (nasip) verildi. Şüphesiz bu apaçık bir lutûftur.”

Diğer oğulları dışında o, ona peygamberlik ve hükümdarlık hususunda vâris oldu. Diğer oğulları ondokuz taneydi. Ona babası gibi peygamberlik verildi. Bu sebebten o ona vâris gibi oldu. Değilse zaten peygamberlik miras kalmaz. O, Allah'ın nimetini açıklamak, nimetin yerini itiraf etmek ve insanları, kuş dilini bilme mu'cizesini zikretmek suretiyle tasdike çağırmak için “Ey insanlar! Bize kuş dili öğretildi” dedi. Konuşuları şey; tek ve birleşik anlaşılır ve anlaşılmaz şeylerin hepsidir. Süleyman (aleyhisselâm) onları, onlar birbirlerini anladıkları gibi anlıyordu.

Rivâyete göre Üveyik kuşu sâhibi, onun “keşke yaratılış sahipleri yaratılmasalardı” dediğini, Tavus'un “Borç verdiğin gibi borç alırsın” diye öttüğünü, Çavuş kuşunun “Ey günahkarlar! Allaha istiğfar edin” dediğini, Kırlarıgıcın “İyilik yapın ki onu bulaşırıız” dediğini, Akbabanın, “Ey yüce Rabbim! Gökler ve yer doluşunca noksan sıfatlardan tenzih ederim” diye öttüğünü, Çaylağın “Allah'tan başka herşey helâk olacaktır” dediğini, Kaya kuşunun “Susan kurtulmuştur” dediğini, Horoz'un “Ey Gafiller Allah'ı zikredin” dediğini, Kerkenez kuşunun “Ey Âdemoğlu! Dilediğin kadar yaşa, sonun ölümdür” dediğini, Kartal'ın “İnsanlardan uzaklaşmada selâmet vardır” dediğini, Kurbağa'nın “Kuddûs olan Allah'ı noksan sıfatlardan tenzih ederim” dediğini haber vermiştir. “Bize herşeyden verildi” sözünden maksat verilen şeylerin çokluğudur. Senin “Faları herşeyi biliyor” sözünde olduğu gibi. “Ona herşeyden verildi” âyeti de bunun bir benzeridir. “Şüphesiz bu, apaçık bir lutûftur” sözü, teşekkür yoluyla söylenmiştir.

“Ben Âdemoğlu'nun efendisiyim, övünmüyorum” sözünde olduğu gibi.

Yani ben bu sözü şükür için söylüyorum. Övünmek için değil, demektir. (.......) ve (.......) daki (.......) itâat edilen tek kişi içindir. O itâat edilen bir sultandı da üzerinde bulunduğu hâl üzere itâat ehliyle konuştu. Kibirlenme bunun gereklerinden değildir.