41

Allah'tan başkalannı dost edinenlerin durumu, kendine bir ev edinen örümceğin durumu gibidir. Evlerin en dayanıksızı ise şüphesiz örümcek evidir. Keşke bilselerdi!

“Allah'tan başkalannı dost -ilâhlar- edinenlerin -

Yani Allah'a (celle celâlühü) putları (ve heykelleri) eş ve ortak koşanların güçsüzlük, zayıflık ve kötü tercih yönünden- durumu, kendine bir ev edinen örümceğin durumu gibidir. -

Yani kendisi için bir ev/barınak yapan veya edinen örümceğin durumu gibidir. Çünkü o ev, örümceği ne sıcaktan ve ne de soğuktan koruyabilir. Evlerin sahip olduğu koruma özelliğine sahip değil ki, onu koruyabilsin. Nitekim putlar da aynen böyledirler. Onlar dünyâda olsun, âhirette olsun, asla kendilerine tapanlara bir fayda sağlamayacaktır.

Hatem, bu âyette geçen (.......) kelimesini hâl olarak değerlendirmiştir.

Kaldı ki “Evlerin en dayanıksızı ise şüphesiz örümcek evidir.” O evden daha basit, daha önemsiz olan bir başka ev yoktur.

Hazret-i Ali'ye (radıyallahü anh) izafeten gelen bir rivâyete göre demiş ki:

“Evlerinizi örümcek ağlarından temizleyin. Çünkü evleri örümcek ağlarına terk etmek sonuçta fakirlik getirir, yoksulluk nedeni olur.”

Putların peşinde koşturanlar bu gerçeği “Keşke bilselerdi!”

Yani dinlerinin bu konuya bu derece önem verdiğini, puta tapmanın bu denli basit ve aşağılık bir şey olduğunu keşke bilmiş olsalardı.

Yine söylenen bir tefsire göre âyetin manası şöyledir: Allah'a ibâdet eden ve kullukta bulunan bir mü’mine kıyasla putlara - putlaştırdığı şeylere tapan müşriklerin durumu, âdeta evini depreme dayanıklı hâlde yapan veya bir kaya içinde yontarak ev yapan ile örümcek evinin kıyaslaması gibidir. Nitekim evleri tek tek elden geçirmek suretiyle en basit ve hiçbir işe yaramayan evleri araştırdığında, bu en basit özelliğe sahip olarak işe yaramayan ev konumunda olanı örümcek ağı olduğunu göreceksin. Nitekim dinler ve inançları birer birer araştırma ve incelemeden geçirdiğinde, işe yaramayan en basit inancın putlara tapmak olduğunu göreceksin. Bu itibarla “keşke bu gerçeği bilselerdi.”

Zeccâc bir toplulukta demiş ki, âyetin takdiri şöyledir:

“Allah'tan başkalannı dost edinenlerin durumu, örümceğin durumu gibidir. Keşke bilselerdi.”