12

İki deniz birbirine eşit olmaz. Şu, çok tatlıdır, susuzluğu keser, içilmesi kolaydır. Şu da çok tuzludur, acıdır (boğazı yakar) Hepsinden de taze et (balık) yersiniz ve takmakta olduğunuz süs eşyası çıkarırsınız. (Allah'ın) lutfundan (nasibinizi) arayıp şükretmeniz için gemilerin, denizi yarıp gittiğini görürsün.

İki deniz birbirine eşit değildir. İkisinden biri tatlıdır, furattır. Fıtrat; son derece tatlı, demektir, denildi ki:

“Furat; susuzluğu kesen şeydir.”

“Tatlıliğindan dolayı içimi ve hazmı kolaydır.” Onu içenler onunla faydalanırlar.

“Şu da son derece tuzludur.” Denildi ki:

“Ucac; tuzluluğuyla yakan şeydir.”

“Her ikisinden de taze et yani balık yersiniz. “

“Süs eşyası” inci ve mercandır.

“Bütün denizlerde gemilerin akıp girmeleriyle suyu yardıklarını görürsün. ““Gemi suyu yardı, gitti” denir.

(.......) kelimesi (.......) kelimesinin çoğuludur.

“Lutfundan.. “yani, Allah'ın (celle celâlühü) lutfundan, demektir. Âyette Allah'ın (celle celâlühü) zikri geçmedi. Ancak ondan önce geçmişti. Ondan önce geçmeseydi dahi mananın delâletinden dolayı yine de müşkilat çıkmayacaktı.

“Şükretmeniz için...” yani, fazlından size verdikleri için Allah'a (celle celâlühü) şükredersiniz diye, demektir. Tatlı ve tuzlu denizi, mü'min ve kafir için misal verdi. Sonra konuyu değiştirmek suretiyle denizlerin sıfatını ve ikisine âit, Allah'ın (celle celâlühü) nimetlerini ve lutfunu zikretti. Konunun değişmemiş olması da muhtemeldir. O da; önce ilk cinsi, iki denize benzetmesiyle sonra da acı denizi, balık, inci ve gemilerin, üstünde akıp gitmesi gibi faydaları yönüyle tatlı denize eş tutmak suretiyle kafire üstün kılmasıdır. Kafir ise tamemen faydasızdır. O Allah'u Teala'nm şu sözü istikametindedir:

“Ne var ki, bunlardan sonra yine kalpleriniz katılaştu İşte onlar (kalpleriniz) şimdi katılıkta taş gibi yahut daha da ileri.” Bakara, 74.