31

Görmüyorlar mı (müşrikler) kendilerinden önce nice kavimler helâk ettik. Muhakkak onlar bir daha onlara geri dönmüyorlar.

“Görmüyorlar mı? “yani bilmiyorlar mı demektir. (.......) kelimesi (.......) fiili ile mensûbtur. (.......) de (.......) amel etmemiştir. Çünkü istifham içinde olsa haber içinde olsa (.......) de kendisinden önceki amil amel etmez. Çünkü onun aslı istifhamdır. Şu kadar var ki onun manası cümlede geçerlidir. “Muhakkak onlar bir daha onlara geri dönmüyorlar” sözü “nice kavimleri helâk ettik” cümlesinden mana olarak bedeldir, lafiz olarak değil. Takdiri şöyledir:

“Kendilerinden önce helâk ettiğimiz kavimlerin çokluğunu görmüyorlar mı? Onlar, onlara (peygamberlere) dönmüyorlardı.”