39

Ay içinde bir takım menziller (yörüngeler) tayin ettik. Nihayet o, eğri hurma dalı gibi (hilal) olur da geri döner.

(.......) kelimesi (.......) fiilinin açıkladığı bir fiille mensûbtur. Mekke, Nafı ve Ebû Amr ve Sehl'e göre mübteda olmak üzere merfûdur. Haberi ise (.......) dur. Ya da “onlar için ay bir ayettir” şeklinde olmak üzere merfûdur. Ay içinde bir takım menziller tayin ettik. Menziller yirmi sekiz tanedir. Ay her gece bir menzile iner. Onlardan birini ne atlar, ne de vazgeçer. Eşit bir takdirle hilalli bir gece ile başlar, yirmi sekizinci geceye kadar akar gider. Sonra iki gece gizlenir, ya da ay kısaldığında bir gece gizlenir. (.......) cümlesinde bir muzaf takdiri gerekmektedir. Çünkü, ayın kendisine menziller tayin edilmesinde hiçbir mana yoktur.

Yani onun kendisine menziller tayin ettik, artıyor ve eksiliyor, şeklindedir. Ya da onun yörüngesine menziller tayin ettik, şeklindedir. Bu şekilde olunca zarf olmaktadır. Son menzilinde olunca ay incelir ve yay şeklini ahr. “kuruyan ve eğrilen hurma dalı “dır. Vezni (.......) dir. (.......) dan gelmektedir. O da bükülmek, katlanmak, demektir. “değişime uğramış, eski” , demektir. Hurma dalı eski olduğunda incelir, eğritir ve sararır. Dolayısıyla ayı üç yönden ona benzetmiş oldu.