11

Şimdi sor onlara! Yaratılış bakımından kendilerini yaratmak mı daha zor, yoksa bizim yarattıklarınıız mı? Biz onları yapışkan bir çamurdan yarattık.

Mekke kâfirlerine bir sor. Mahlûk olarak onlar mı daha güçlü?

(.......) onların “yaratılışı güçlü” ve “yaratılışında güçlülük var” cümlelerinden gelmektedir. Ya da mana, “Onları yaratmak mı daha zor, daha meşakkatlidir?” Şeklindedir. Bu, onların dirilişi inkârına cevap manası taşımaktır. Çünkü bu kadar büyük mahlükatı yaratmak kendisine kolay gelen ve onu sıfırdan yaratmak kendisine zor gelmeyen zata, insanı yaratmak daha kolay gelir.

“Bizim yarattıklarınıız “la mahlûkatından zikrettiği melekleri, gökleri, yeri ve arasındakiler! kastetmektedir. Akıllılar için diğerlerine karşı üstünlük olduğundan (.......) edatıyla getirildi. “yoksa sayıp döktüklerimiz mi?” şeklinde okuyanın kırâati da buna delalet etmektedir.

(.......) şeddeli ve şeddesiz olarak okunmuştur. (.......) yapışan ya da ayrılmayan demektir ki bu şekilde de, yani (.......) şeklinde de okunmuştur. Bu, onların zayıfliğina şehadettir. Çünkü çamurdan yaratıları bir şey güçlü ve kuvvetli olmakla vasıflarıdırılamaz. Ya da yaratıldıkları o yapışkan çamurun toprak olduğu cümlesiyle onlara karşı delil getirmiştir. Çünkü “toprak olduktan sonra mı?” demeleriyle, benzeri bir topraktan yaratılacaklarını nasıl inkâr ediyorlar? Bu manayı, onların dirilişi inkâr etmeleri hususunun zikredilmesi desteklemektedir.