31

Sonra şüphesiz siz de kıyamet günü Rabbinizin huzurunda muhakeme olacaksınız.

“Siz” yani sen ve onlar. Muhatab zamîri gayb zamîrine galip kılınmıştır. “Rabbinizin huzurunda muhakeme olunacaksınız.” da sen, onlar aleyhine, tebliğ ettiğine ama onların yalanladığına, davet hususunda gayret gösterdiğine ama onların inatta devam ettiğine dair delil getireceksin. Onlar da hiçbir faydası olmayan şeyleri mazeret gösterecekler. Tabi olanlar:

- “Önderlerimize, oüyüklerimize uyduk” diyecekler. Önderler de:

- “Bizi de şeytanlar ve önceki atalarınıız saptırdı.” diyecekler. Ashâb-ı Kiram (rhm) hep birlikte:

- “Din kardeşleri olduğumuz hâlde, (birbirimize karşı) düşmanliğimız olmaz.” dediler. Osman (radıyallahü anh) öldürülünce de:

- “Bu bizim düşmanliğimızda.” dediler. Ebû'l-Aliye'den şöyle nakledilmiştir:

“Bu âyet, kıble ehli hakkında inmiştir. Bu, onlar arasında cereyan eden kan davaları ve haksızlıklar hakkındadır.” Ancak doğru olan birincisidir.

“Allah'a karşı yalan uydurandan daha zâlim kimdir?” ve “Doğruyu getiren ve onu doğrulayanlar...” âyetlerini görmüyor musun?” Bu aralarında düşmanlık olan kişiler için beyan ve açıklamadan ibârettir.