14

Onlar müstahkem şehirlerde veya duvarlar arkasında bulunmaksızın sizinle toplu hâlde savaşamazlar. Kendi aralarındaki savaşları ise çetindir. Sen onları derli toplu sanırsın, hâlbuki kalpleri darmadağınıktır. Bu böyledir. Çünkü onlar aklını kullanmayan bir topluluktur.

“Sizinle toplu hâlde savaşamazlar.” sizinle topluca savaşmaya güç getiremezler. Yahûdî ve münâfıkları kastediyor.

“Müstahkem şehirlerde ve duvarlar arkasında bulunmaksızın.” Hendeklerle ve büyük kapılarla kuvvetlendirilmiş şehirlerde ve duvarlar arkasında olmaksızın.

Mekke kırâat imâmları ve Ebû Amr'a göre (.......) duvar'şeklindedir.

“Kendi aralarındaki savaşları ise çetindir.” Şunu kastediyor:

“Onların vasfettikleri kuvvetleri ve şiddetleri birbirlerine karşı yaptıkları savaştadır. Şayet sizinle savaşsalardı onlarda bu kuvvet ve şiddet kalmayacaktı. Çünkü Allah'a ve Rasûlü'ne karşı muharebe esnasında cesaretli kişiler dahi korkarlar.”

“Sen onları derli toplu sanırsın.”

Yani; Yahûdî ve münâfıkların dostluk ve birlik içerisinde toplandıklarını sanırsın. “Halbuki kalpleri darmadağınıktır.” Paramparçadır. Aralarında hiçbir dostluk yoktur. Şunu kastediyor; Onlar arasında kin ve düşmanlık vardı. Dolayısıyla onlar gerçek manada birbirlerine yardım etmezler. Bu, mü'minleri, onlarla savaşmaya cesaretlendirme ve teşviktir. Bu parçalanmışlık, onların, akıllarını kullanamayan bir topluluk olmaları sebebiyledir. Kalplerin parça parça olmasının, güçlerini zayıflatan ve kendileri aleyhine çalışan sebeplerden olduğunu anlamayan bir topluluk olmaları sebebiyle.