4

Eğer ikiniz de Allah'a tevbe ederseniz, kaymış olan kalpleriniz düzelmiş olur. Ve eğer peygambere karşı birbirinize arka verirseniz, şüphesiz ki onun dostu ve yardımcısı Allah, Cebrâîl ve mü'minlerin sâlihleridir. Bunların ardından melekler de ona yardımcıdır.

“Eğer ikiniz de Allah'a tevbe ederseniz...” sözü, azarlanmaları daha şiddetli olsun diye Âişe ve Hafsa'ya (rhma) iltifat yoluyla hitaptır. Şartın cevabı hazfedilmiş tir. Takdiri; “Eğer Allah'a tevbe ederseniz ki o da vaciptir” şeklindedir.

Hazfedilen cümleye “hakikaten kalpleriniz kaymıştır.” Cümlesi delalet etmektedir.

Yani; hakikaten kalpleriniz sevdiğini sevme, sevmediğini de sevmeme hususunda peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem)’e karşı olması gerekli iyi geçinmeden meyletmiştir.

“Ve eğer peygambere karşı birbirinize arka verirseniz.” Eğer kıskançlık etmek, onun sırrını yaymak ve onun hoşlanmayacağı ifratlara düşmek gibi suretlerle birbirinize yardımcı olursanız şüphesiz ki onun dostu ve onun yardımcısı Allah'tır (celle celâlühü).

Kûfe kırâat ekolüne göre (.......) kelimesi şeddesizdir. (.......) o'kelimesinin ziyadesi onun bu işi bizzat üstlendiğini bildirmektedir.

“Cebrâîl” yine onun dostu Cebrâîl (aleyhisselâm) dir. “ve sâlih Müslümanlardır.” mü'minlerden sâlih ameller işleyenlerdir.

Yani; Îman eden ve sâlih amel işleyen herkestir.

“(Sâlih Müslümanlardan maksat;) nifaktan uzak olanlardır” , denildi.

“Sahâbedir” denildi. Denildi ki:

“Bu, kendisiyle çoğul kastedilen tekil bir kelimedir. Senin cinsi kastederek'Bunu Sâlih bir insan yapmaz'sözünde olduğu gibi.” Yine denildi ki:

Bunun aslı (.......) dir. Ancak (.......) lâfza uygun olarak yazıdan düşürülmüştür.

“Bunların ardından melekler de onun yardımcısıdır.” Allah'ın (celle celâlühü), Cebrâîl'in (aleyhisselâm) ve sâlih mü'minlerin yardımından sonra çok sayıda olan melekler de ona yardımcıdırlar. Bunların yardımına mazhar olan kişiye karşı iki kadının birbirine yardım etmesinin ne hükmü olabilir ki? Meleklerin arka çıkması, Allah'ın (celle celâlühü) yardımı cümlesinden olduğundan onların yardımım ve arka çıkmasını zikretmesi tazim içindir.