9

Onu tertemiz yapan kişi muhakkak ki umduğuna ermiş,

“umduğuna ermiş” sözü yeminin cevâbıdır. Takdiri de; (.......) şeklindedir. Zeccâc şöyle demiştir:

“(geminle cevap arasındaki) sözün uzunluğu lamdan bedel olmuştur.” Denildi ki:

“Cevap hazf edilmiştir.” Zahir olan da budur. Takdiri de: “Elbette ki Allah onları helâk edecektir.” , şeklindedir.

Yani; Mekke ahalisinin, Allah'ın (celle celâlühü) Rasûlü'nü yalanlamalarından dolayı Semûdu helâk ettiği gibi helâk edecektir. Çünkü onlar (da) Sâlih (aleyhisselâm) ı yalanlamışlardı.

“kurtuluşa erdi” sözü (.......)

“Ona hem kötülüğü, hem de sakınmayı ilham ederiz” sözüne istidrad (konudan konuya geçme) yoluyla tabi bir sözdür, hiçbir yeminin cevabı değildir. Allah'ın (celle celâlühü), nefsini temizlediği, ıslah ettiği ve nefsini tertemiz kıldığı kişi kurtuluşa ermiştir, demektir.