33

Cenab-ı Allah:

'Ey Âdem! Eşyanın isimlerini meleklere anlat,' dedi. Hazret-i Âdem meleklere, isimlerini söylemekten âciz düştükleri varlıkların adlarını birer birer anlattı. Çünkü melekler böylesi bir dereceye erişmekten eksik olduklarını itiraf etmişlerdi.

Âdem onların isimlerini onlara anlatınca... Rivayete göre Hazret-i Âdem, bir minbere çıkarılır, bildiği isimleri meleklere haber vermesi emredilir. Hazret-i Âdem meleklere, bu varlıkların isimlerini ve ne işe yaradıklarını bildirirken, tüm melekler de, önünde oturmuş onu dinliyorlardı.

'Ben size, göklerin ve yerin gayblarmı bilirim. Bundan da öte, açık ve gizli yapmakta olduklarınızı da bilirim, dememiş miydim?' dedi. Allah, meleklere, göklerde ve yerde ne varsa, bu konuda herhangi bir delil ve yola gerek duyulmaksızın, hepsini kesin bir şekilde bilirim, dedi. Âyette yer alan soru ise, takrir için, yani muhatabı ikrara sevketmek içindir. Ayrıca sizin açıkça söylediklerinizi, yani: ”Yeryüzünde fesat çıkaracak bir insan mı halife kılıyorsun?" sözünü kesinlikle bildiğim gibi, sizin, gizli bir şekilde: ”Allah, bizden daha üstün bir varlık yaratmaz" şeklindeki sözünüzü de bilirim.

Burada, bir tariz yer alıyor. Çünkü meleklerin, durum açıklanıncaya kadar beklemeleri gerekirdi. Yine âyet, ilmin şerefini, üstünlüğünü ve hatta ibadetten daha üstün bir dereceye sahip olduğunu gösteriyor. Çünkü melekler, Hazret-i Âdem'den daha çok ibadet ettikleri halde, halifeliğe lâyık görülmediler. Aynı zamanda âyet, hilafette ilmin şart olduğunu, bu işte vazgeçilmez bir ilke özelliği taşıdığını, Hazret-i Âdem'in de, bu bilgisi sayesinde meleklerden üstün olduğunu gösteriyor. Şüphesiz bilen, daha üstündür. Çünkü Allah şöyle buyuruyor: ”De ki: Hiç bilenlerle bilmeyenler bir olur mu?" (Zümer: 9) İlim, en değerli cevherdir. Fakat, mutlaka ibadetle birlikte götürülmesi gerekir. Çünkü ilim ağaç, ibadet de meyve gibidir. Asıl olması bakımından üstünlük ağacındır, fakat onun meyvesinden de yararlanılır. Şöyle derler: ”Ana-babanın yüzüne bakmak, Kabe-i Muazzama'ya bakmak, Kur'an'ın yüzüne bakmak ve âlimin yüzüne bakmak ibadettir."