83

Onlara zayıf olan Müslümanlara,

güven veya korkuya dair, gizli

bir haber, zafer veya yenilgi, yahut musibet ve hezimet

gelse, hemen

onu yayarlar, sırrı deşifre ederler. Bu durum da, onların aleyhine olur.

Halbuki onu, yani bu haberi, Hazret-i

Pevgamber'e ve aralarında, yani onun ashabı içinde bulunan

yetkili kişilere götürselerdi, onlardan yüz çevirmeyip, işlerini onlara havale etselerdi,

içlerinden işin iç yüzünü araştırıp çıkaranlar, kendilerine ulaşan bu haberi değerlendirip, işin iç yüzünü ortaya çıkarırlar,

onun ne olduğunu bilirlerdi. Daha önceki tecrübe ve görüşlerini ortaya koyarak, bu yeni haberlerin de gerçek değerlendirmesini yaparlardı. Savaş ve diğer hilelerine karşı, bilgilerini ortaya koyar, tedbir alırlardı.

"İstinhâl" (işin iç yüzünü ortaya çıkarmak) kelimesi, ”nebi"i ortaya çıkarmaktır. ”Nebt" ise, kuyu kazıldığı zaman ilk anda ortaya çıkan sudur.

Deniliyor ki: Bir kısım zayıf Müslümanlar, Resûlullah (sallallahü aleyhi ve sellem)'den düşmanları hakkında bazı haberler duyuyorlar ve düşünmeden bunu yayıyorlardı. Bu haberler düşmana ulaşıyor. Neticede bu haberlerin yayılması, Müslümanların aleyhine oluyordu. Halbuki duydukları bu haberleri, Hazret-i Peygambere veya içlerindeki idarecilere götürüp onların görüşlerini alsalardı, işlerini o idarecilere havale etselerdi, o idareciler de, bu habere karşı nasıl davranacakları konusunda tedbir alırlardı.

Burada zikredilen ”işin iç yüzünü araştırıp çıkaranlar onun ne olduğunu bilirlerdi" tabirinden, Hazret-i Peygamber ve idareciler anlaşılır. Ayrıca âyette, sırları deşifre etmek de yasaklanmıştır.

Ediplerden birine: ”Sırrını nasıl saklarsın?" diye sorulunca, şöyle cevap vermiş: ”Ben sırrımın mezarıyım." Ve yine bu konuda denmiştir ki, iyi insanların göğüsleri, sırların mezarlarıdır.

Eğer size, Allah'ın lütfu ve merhameti olmasaydı, pek azınız hariç, şeytana uyardınız. Allahü teâlâ, kitap ve peygamber göndermek sûretiyle, size rahmet ve lütuftu bulunmasaydı, şeytana uymak suretiyle inkâr ve sapıklığa düşerdiniz. Çok azınız bunun dışında kalırdı. Burada bazıları istisna edilmiştir, Allah'ın kendilerine iistün akıl ve saf kalp verdiği kimseler hakka ve doğruya ulaşırlar.