14

Biz insana, anne ve babasına iyi davranmasını tavsiye ettik, emrettik. Bu cümle, Lokmanin tavsiyeleri arasında bir ara cümlesidir ve tavsiyede yer alan şirkten nehyetmeyi pekiştirmektedir. Bu ifadenin ardından Allahü teâlâ, anneyi öne alarak ve anne-babanın hakkının büyüklüğünü vurgulayarak şöyle buyurmuştur:

Çünkü annesi onu nice sıkıntılarla taşımıştır. Nitekim cenin, annesinin karnında büyüdükçe annesinin sıkıntısı, onu doğuruncaya kadar artar.

Sütten ayrılması da iki yıl içinde olur. ” Fisal" çocuğu sütten kesmek demektir. Sütten kesme işi ise, doğumdan itibaren iki yılın sonunda olur.

Şafiî'ye göre bu süre emme süresidir. Ondan sonra çocuğun emmesi ile süt kardeşlerin evlenmeleri haram olmaz. Yine Şafiî'ye göre çocuğu ihtiyacı kadar emzirmek vacip, iki yıla kadar emzirmek müstehab ve iki buçuk yıla kadar emzirmek ise caizdir.

(İşte bunun için) Bana ve anne-babana şükret diye tavsiyede bulunmuşuzdur. Yani biz ona: ”Bana şükret" dedik; ya da: ”Bana şükretmesi için tavsiyede bulunduk." Bu iki ifade arasındaki kısım, tavsiyeyi pekiştiren bir ara cümlesidir. Bu sebeple Hazret-i Peygamber: ”Kime daha çok iyilikte bulunayım?" diye sorana: ”Annene, yine annene ve yine annene," ardından da: ”Sonra babana" diye buyurmuştur. Buna göre âyetin anlamı şöyledir: ”Bana şükret! Çünkü seni Ben yarattım ve İslâm'a yönelttim. Anne ve babana da şükret. Çünkü onlar da sana küçükken, bakmışlardır."

Hakka şükretmek, O'nun ululuk ve yüceliğini tanımak; anne ve babaya şükretmek ise, onlara acımak ve saygı göstermektir.

"Şerhu'l-Hıkem"de şöyle geçmektedir: ”Allah, kendine olan şükrü, anne ve babaya olan şükürle bir arada zikretmiştir. Çünkü onlar, mecazî anlamda varlığının kaynağıdır. Gerçek anlamda varlığının kaynağı ise Allah'ın lütfü ve keremidir. Bu itibarla gerçek nimet O'na ait olduğu gibi gerçek şükür de O'na aittir. Mecazî anlamda nimet başkasının olduğu gibi mecazî şükür de başkasına olur." Hadis-i şerifte şöyle buyurulmuştur: ”insanlara şükretmeyen Allah'a da şükretmez. ”(3)

Dönüş ancak Banadır. Dolayısıyla şükründen ve nankörlüğünden dolayı sana muamele edeceğim.

Süfyan b. Uyeyne şöyle demiştir: ”Beş vakit namaz kılan Allah'a şükretmiştir. Bu beş vakit namazın ardından anne ve babsına duâ eden de anne ve babasına şükretmiştir."