5

Kendilerine Tevrat yükletilen lerden maksat, Tevrat'ı bilip onunla amel etmekle sorumulu olan Yahudilerdir.

Sonra da onu taşımayanların durumu, yani, Tevrat'ın içindeki âyetlerle amel etmeyenler, sadece o âyetleri okumakla yetinenlerdir ki, Hazret-i Muhammed (sallallahü aleyhi ve sellem)'in nübüvvetini dile getiren âyetler de bu cümledendir.

Âyetteki ”durumu" diye ifâde ettiğimiz ”meselühüm" ifâdesi, ”şaşılacak durumları" manasınadır.

Koca koca kitaplar taşıyan merkebin durumu gibidir. ”Eşek" kelimesiyle cehalet ifâde edilir. Araplar şöyle söyler: ”O, eşekten daha kâfirdir." Yani daha cahildir. Çünkü küfür cehalettendir. Tevrat'taki âyetlerle amel etmeyen Yahudilerin eşeğe benzetilmeleri, onlara ağır bir hakaret, ihanet, alay ve kafasızlıkla itham edip azarlamadır. Çünkü eşek, kafasızlıkla anılır. Sığır da her ne kadar kafasızlıkla meşhur olsada yük taşımaya elverişli değildir. Şâir şöyle söylemiştir:

Ey genç! İlim öğren, çünkü cahil kalmak ayıptır. Cahilliğe, eşekten başkası razı olmaz.

"Koca koca kitapları taşıyan..." Yani ilim kitaplarım taşıyıp yorulan ve onlardan yararlanmayanlardır. ”Koca koca kitaplar" diye ifadelendirilen ”Esfâr" sifr'in çoğuludur. Sifr, kitap manasınadır.

Râğıb der ki: ”Sifr, gerçekleri açığa çıkaran kitap demektir."

Âyette ”esfâr" kelimesinin özellikle kullanılması, Tevrat, her ne kadar okunduğu zaman mânâsı açığa çıkar ve içindeki hakikatler gerçekleşebilir ise de, cahil kişinin sırtında, kitap taşıyan eşek gibi onun mânâsını hemen hemen açık olarak anlayamadığına dikkatleri çekmek içindir.

Kamus isimli lügat kitabının izahına göre ”sifr", büyük kitap yahut Tevrat cüzlerine denir. Bu âyette Cenab-ı Hak, ayrıca dikkatleri şu noktaya da çekmiştir: Kitap taşıyan kişinin, onun mânâlarını öğrenmesi, içindeki hakikatleri bilmesi ve onunla amel etmesi gerekir. Tâki Yahudilere yapılan kınamaya muhatap olmasın.

Allah'ın âyetlerini yalanlamış olan kavmin durumu ne kötüdür!

Allah'ın âyetlerini yalanlayanlar, çok kötü bir örnek olarak nitelenmişlerdir. Âyette özellikle kınananlar, Hazret-i Muhammed (sallallahü aleyhi ve sellem)'in nübüvvetinin sıhhatine şahitlik eden Tevrat'taki âyetleri inkâr eden Yahudilerdir.

Allah, zalimler topluluğunu doğru yola iletmez. Yalanlamayı, tasdik etme yerinde kullananları... Yahut da Yahudi ve benzerleri gibi, dalâleti hidayete, şekâveti saadete ve düşmanlığı yardım etmeye tercih etmek suretiyle kendilerini ebedî azaba maraz bırakarak kendi kendilerine zulmedenleri doğru yola iletmez. Ayette onların durumları, eşeğin durumuna benzetilerek çirkinlikleri ortaya konmuş ve yasaklanmışlardır. Çirkine benzetilen çirkindir. Cenab-ı Hak şöyle buyurmuştur: ”...Şüphesiz seslerin en çirkini merkeplerin sesidir." (Lokman: 19)

Şu halde cahilin ve kuru iddia sahibinin sesi, eşek sesi gibi yadırganır. Hatta cahilin sesi daha sapık ve daha düşüktür. Bu cihetle cahil her yönüyle zararlıdır. Eşekte yarar vardır. Çünkü o, yükler taşır, kadın ve erkekler gerekirse ona binerler.