5

Elbette zorluğun yanında bir kolaylık vardır. Bu ifade, daha önceki geçen âyetlerin hükmünü desteklemektedir ve yine bu cümle, Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)'ın ve mü'minlerin karşılaşacakları her zorluğun kolaylaştırılacağına dair verilmiş çok değerli bir vaaddir.

el-Keşşâf ta denilir ki: ”Elbette zorluğun yanında bir kolaylık vardır." âyet-i kerimesi, yukarıda geçen âyetlerle nasıl bağdaştırılabilir diye sorulacak olursa, bu soruya şöyle cevap vermek mümkündür: Müşrikler Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)'ı ve onunla birlikte müminleri fakir oldukları ve geçim sıkıntısı içinde olduklarından dolayı ayıplıyorlardı. Hatta Rasûlüllah'ın kafasında bunların, İslama girenler fakir oldukları için İslama girmedikleri yolunda bir fikir canlanmıştı. İşte bunun üzerine Allahu teâlâ peygamberine vermiş olduğu büyük nimetleri hatırlatıyor ve sonra da şöyle buyuruyor: ”Elbette zorluğun yanında bir kolaylık vardır..." Sanki Rasûlüllah'a şöyle denmiş oluyor: Biz sana muazzam büyük nimetler verdik. Şu halde sen Allah'ın ihsanı ve lütfü hakkında tam bir güven içinde ol. Çünkü bir zorlukla birlikte birçok kolaylık vardır.

Âyet metninde yer alan ”mea: yanında beraber" kelimesi, zorluğun hemen ardından kolaylığın ne kadar hızlı biçimde geleceğine işaret etmektedir. Kolaylık o kadar yakındır ki, neredeyse zorlukla ”beraber" diı. Ayete böyle mana vermezsek ve zahire bakacak olursak ”mea" kelimesi, ”birlikte" lik edatı değil, ”öncelik-sonralık" edatıdır. Çünkü iki zıt ”zorluk-kolaylık" bir arada bulunmazlar. (3)

3- O halde âyet metninde yer alan ”mea" kelimesi, ”öncelik-sonralık" anlamınadır. Fakat bu öncelik ve sonralık birbirine o kadar yakındır ki neredeyse birliktedir. (Çeviren)

Âyet metninde zorluk anlamına gelen ”el-üsr" kelimesinin ”elif-lam" lı, ve kolaylık anlamına gelen ”el-yüsr" kelimesinin ”elif-lam" sız getirilmesinin sebebi, dünyanın zorluk yurdu olduğuna lâtif bir biçimde işaret etmek içindir. Çünkü zorluk herkes için malum ve bilinen bir şeydir. Kolaylık ise meçhuldür ve kapalıdır.