6

Gerçekten zorlukla beraber bir kolaylık daha vardır. Bu cümle pekiştirme manası ifade etmek için tekrarlanmıştır. Ya da başlı başına öncekinden bağımsız yeni bir vaad olması da mümkündür. Bu takdirde: bir zorluğa karşı âhiret sevabı gibi başka bir kolaylık daha getirilmek suretiyle iki kolaylık sağlanmaktadır. Bu tıpkı: ”Oruçlu için iki sevinç anı vardır. Birisi iftar sevinci, diğeri de Allahu teâlâ'ya kavuşma anındaki duyulacak sevinçtir," cümlesinde olduğu gibidir.

Şerhu'l-Menârda denir ki: ”Marife (elif-lamlı kelime) bir cümlede yine marife olarak tekrarlandı mı ikinci kelime birincinin aynıdır. Tıpkı bu sûredeki iki kez tekraralanan ”el-üsr" (zorluk) kelimesinde olduğu gibi."

Şerhu'l-Menâr müellifi, bu ifadesiyle, İbn Abbas'ın şu cümlesini kastetmektedir: ”Hiçbir zorluk iki kolaylığa üstün gelemez."

Fahru'l-İslâm ise, bu âyetin tefsirinde şöyle diyor: ”Bu sûredeki âyetleri böyle yorumlamak tartışmalıdır. Çünkü âyet, bu manaya muhtemel olmadığı gibi ”Süvariyle mızrak vardır, süvariyle mızrak vardır," cümlesine göre süvarinin iki mızrağı olduğu manasına da muhtemel değildir. Tam tersine ikinci cümle birincinin te'kidi yani pekiştirmesi mesabesindedir."

Buradaki âyet, te'kîde hamledilirse İbn Abbas'ın sözünü nasıl açıklayacağız diye sorulacak olursa deriz ki; herhalde İbn Abbas ”iki kolaylık" sözüyle, âyette yer alan ”yüsran" (kolaylık) kelimesinin içindeki tazimi kastetmiş olsa gerektir. Böylece ”kolaylık" dünya ve âhiret kolaylığına şamil olmuş olur. Bu da aslında iki kolaylık sayılır.