177

san, Allahü teâlâ'nın varlığını ve birliğini tasdik etmek, şeriki ve benzeri olmadığını kabul etmektir. Yüce Allah bu âyetle imanın altı esasından beşini zikretmiştir:

1. Allah'ın varlığına ve birliğine îman.

2. Âhiret gününe, yani öldükten sonra tekrar dirilmeye îman. Âhiret günü herkes ameline göre ya ceza ya da mükâfat görecektir. İtaat ve ibadet ehli sevabıyla cennete, isyan edenler de masiyet ve ikaplanyla cehenneme gireceklerdir.

3. Allah tarafından gönderilen kitaplara îman. Yüce Allah tarafından yüz dört tane kitap gönderilmiştir. Bunlardan yüzü sayfadır, dört tanesi de büyük kitaptır.

4. Meleklere iman. Melekler Allahü teâlâ'nın yaratmış olduğu manevi varlıklardır.

5. Peygamberlere iman. Allah tarafından gönderilen bütün peygamberler haktır. Bu esaslardan birini kabul etmeyen kimse imanından olur, imanın esaslarından birini inkâr etmek küfrü gerektirir.

Allahü teâlâ bu iman esaslarını zikrettikten sonra birr u ihsanın en üstünü «ihsan» dır buyurmuştur. Birr u ihsan, malından akrabalarına, yetimlere, yoksullara, yolda kalmış olan misafirlere, dilenenlere, fakirlere, esirlere ve kölelere Allah rızası için vermek demektir. Bir başka deyimle birr u ihsan mala tamah ederek cimrilik yapmamaktır. Onu gönül rızasıyla vermektir.

Yukarıda geçen âyetin devamında Allahü teâlâ iman esaslarını ve maldan yapılması gereken infakı belirttikten sonra, birr u ihsanı şöyle zikrediyor: Farz namazları kılmak, zekâtı vermek, ahd-i misakta Allah'a verilen sözde ve Allah'ın kulları arasındaki ahidleşmelerde vefa gösterip sözünde durmak; yoklukta, hastalıkta, herhangi bir sıkıntıda ve kâfirlere karşı yapılan savaşta sabredenler birr u ihsanı yerine getirenlerdir. Ancak yukarıda sayılanlar birru ihsanı yerine getirmiş olup, îmanında samimî ve amellerinde sadıktırlar. Onlar Allah'ın bütün emirlerini yerine getirmiş, ahidlerine sarılmış ve yasaklarından kaçınmışlardır.

Bu âyet-i celilede şuna işaret vardır: Birr u ihsan yalnız Allah'ın farzlarını yerine getirmekle olmaz. Kulu Allah'a yaklaştıracak bütün amelleri ve ibadetleri yapmak, Allah'ın yasaklarından ve cehenneme götürecek amellerin tamamından kaçınmakla olur. Birr u ihsanın en güzeli işte budur. Bu, hem insanın Allah katındaki değerini yükseltir, hem de ilâhî mükâfata ulaştırır.