106

«Ey iman edenler, herhangi birinize ölüm geldiği zaman vasiyet ederken içinizden iki âdil kimseyi, yahut yolculukta iken başınıza ölüm musibeti gelmişse, sizden olmayan (gayr-i müslim) iki kimseyi şahit tutun. Eğer bu (gayri müslim) şahitlerden şüpheleniyorsanız namazdan sonra kendilerini akkorsunuz da Allah'a şöyle yemin ederler: «Billahi, akrabamız da olsa yeminimizi hiçbir karşılıkla değişmeyiz. Allah'ın emri olan şahitliği gizlemeyiz. Eğer gizlersek şüphesiz ki günahkârlardan oluruz.»

Bu âyet-i celîlenin nüzul sebebi şudur: Üç arkadaş birlikte sefere çıkarlar. Bunlar Temimi Dârî, Addî ibn Zeyd ve Büdeyl ibn Verka'dır. Verka' seferde vefat eder. Bu zat vefat edeceğini anlayınca, yanında bulunan ne varsa hepsini ailesine verilmek üzere arkadaşı. Temim ile Addî'ye teslim eder, bir de eşyalarının listesini yapar, gönderdiği eşyanın arasına koyar. Verka'nın iki arkadaşı Addî ile Temim Hıristiyandırlar. Bunlar eşyayı getirip Verka'nın Medine'deki ailesine teslim ederler. Fakat içinden kıymetli bir gümüş kadehi alırlar. Verka'nın ailesi eşya listesini okuyunca kadehin alındığım görürler ve akrabasından Muttalib ibn Ebû Zâgil ile Amr İbni As onlarla gümüş kadeh hakkında kavga ederler. Kadeh meydana çıkmayınca Peygamberimize müracaat ederler. O anda yukarıdaki âyet-i celîle nazil olur ve şöyle buyrulur: «Ey iman edenler, herhangi birinize ölüm geldiği zaman vasiyet ederken içinizden iki âdil kimseyi, yahut yolculukta iken başınıza ölüm musibeti gelmişse, sizden olmayan (gayr-i müslim) iki kimseyi şahit tutun. Eğer bu (gayr-i müslim) şahitlerden şüpheleniyorsanız namazdan sonra kendilerini alıkorsunuz da Allah'a şöyle yemin ederler: «Billahi, akrabamız da olsa yeminimizi hiçbir karşılıkla değişmeyiz, Allah'ın emri olan şahitliği gizlemeyiz. Eğer gizlersek şüphesiz ki günahkârlardan oluruz.»

Allah'ın emirlerindeki hikmetlere ve inceliğe bakınız. Ey iman . edenler, herhangi biriniz ölüm döşeğine düştüğü zaman vasiyet ederken içinizden iki âdil kimseyi şahit tutsun. Sefere çıktığınız zaman ölüm size isabet eder de eğer yanınızda Müslümanlardan şahit tutacağınız kimse olmazsa, o zaman iki gayr-i muslini şahit tutun. Ölen kişinin vârisleri arasında herhangi bir haksızlığın olmaması için vasiyet ederken iki âdil kişinin olması şarttır. Ölen kimsenin yanında vasiyet edecek bir Müslüman bulunmadığı takdirde, gayr-i müslim olan iki kişiye de vasiyet edip onları şahit tutabilir. Bütün mes'ele, ölen kimsenin vârislerinin haksızlığa uğramamasıdır. Bunun için de yapılan vasiyetin vârislere olduğu gibi intikal etmesi, iki âdil şahidin bulunması şart koşulmuştur. Böylece Müslüman bulunmadığı takdirde, gayr-i müslime de vasiyet edileceği bildirilmiştir.