108

«Allah'tan başka yalvardıklarına sövmeyin ki, onlar da bilmeyerek aşırı gidip Allah'a sövmesinler. Biz her ümmetin yaptıklarını kendilerine böylece hoş gösterdik. Sonunda dönüşleri Rablerinedir. O, ne yapıyor idiyseler kendilerine haber verecektir.»

Bu âyet-i celilenin nüzul sebebi şudur: Peygamberimiz (sallallahü aleyhi ve sellem) sahabeleriyle birlikte kâfirlerin putlarına ta'n eder ve onlara ibadet edilemeyeceğini söyler. Bunu duyan müşrikler -Yâ bizim putlarımıza ta'n etmekten vazgeçersiniz yâ da biz de, sizin ilâhınıza küfrederiz» derler. Bunun üzerine Allahü teâlâ bu âyeti inzal ederek şöyle buyurmuştur: «Ey iman edenler, siz kâfirlerin ma'budlarına sövmeyin ki, onlar da bilmeyerek aşırı gidip Allah'a sövmesinler. Biz her ümmetin yaptıklarını kendilerine böylece hoş gösterdik, onların Allah'a küfretmesine sebep olmayın.» Yüce Allah onların sapıklıklarını ve bâtıl amellerini kendilerine güzel göstermiş, mü’minleri de onların taptıklarına küfretmekten men etmiştir. Zira mü’minin şiarı Allah'ın emirlerine itaat etmek ve daima hayır söz söylemektir.

Bu âyet-i celîle şuna da işaret eder: Mü’minler emr-i bi’l-ma'rûf ve nehy-i ani'l-münker yaparken, Hakk'a davet ettiği kimseler küfürlerini ve nifaklarını daha da artırarak, emr-i bi'l-marûf yapanları döverler, söverler veya öldürmeye teşebbüs ederler, Müslümanlara olan kinlerini artırırlarsa onlara emr-i- bil-ma'rûfu terk etmek daha iyidir. Çünkü emr-i bi’l-ma'rûf yaptıkça küfür ve fesat içinde olanların, küfür ve fesatları daha da artacak, Müslümanlar onlardan daha çok zarar göreceklerdir. Bunu önlemek için, o gibi insanlara ve toplumlara emr-i bi’l-ma'rûfun yapılmamasına bu âyette ruhsat vardır.

Ey insanlar, hepinizin sonunda dönüp varacağı yer Allah'ın huzurudur. Bu dünyada ne yaparsanız yapınız hepiniz Allah'a döndürüleceksiniz. İşte o zaman dünyada yaptıklarınız size bir bir haber verilecek, amellerinizin karşılığı olan mükâfat veya mücazatı göreceksiniz. Herkes amelinin karşılığını orada bulacaktır. Yüce Allah bunu şöyle beyan ediyor: «Sonunda dönüşleri Rablerine'dir. O, ne yapıyor idiyseler kendilerine haber verecektir.» Hiç şüphesiz bütün mahlûkat Allah'a döndürülecek ve dünyada yaptıklarının karşılığını orda bulacaklardır.