3

«O'dur yeri düzenleyen ve orada dağlar, nehirler var eden, her türlü mahsûlden çift çift yetiştiren ve gündüzü gece ile bürüyen. Şüphesiz ki bunlarda düşünen kimseler için ibretler vardır.»

Allahü teâlâ, kullarının muayyen bir müddet yaşamaları için yeryüzünü düzenleyip orada dağlar, ovalar, otlaklar, bağlar bahçeler, ekinler, çeşit çeşit meyveler, sebzeler ve ırmaklar yaratmıştır. Bu ırmakların kiminin suyu tatlı, kiminin acı, kiminin soğuk, kiminin sıcak, kiminin tuzlu, kiminin şifalıdır, kimi de dertlere devadır. Meyveler de öyledir, kimi tatlı, kimi ekşi, kimi acı, kimi siyah, kimi beyaz, kimi kırmızıdır. Hepsinin renkleri, tatları ve kokuları başka başkadır, hiçbirinin tadı diğerine benzemez, bunlardan kimi yaş, kimi kuru yenir, bazıları sıhhate zararlı, bazıları ise devadır, bazılarında bol bol vitamin vardır. Her birinde ayrı ayrı özellikler bulunur. Yine kullarının istifadesi için yeryüzünde çift çift hayvanlar yaratmıştır. İnsanlar, bunların etinden, sütünden, derisinden, yağından, gübresinden, boynuzlarından ve tırnaklarından istifade ederler. Hepsinin renkleri, vücutları, derileri, tırnakları, boynuzları, etleri, sütleri ve yağları birbirinden farklıdır. Hiçbiri diğerinin aynı değildir. İnsanların maişetlerini te'min ve istirahatlerini te’ınin için gece ile gündüzü yaratmıştır. Gecenin birinin gelip, diğerinin gitmesinde hiç şüphesiz akıl sahipleri için ibretler vardır. Bu sayılanların her biri Allahü teâlâ'nın varlığına ve birliğine delildir. Bütün bunlar bir yaratıcının varlığını isbat ederler. Daha sonra Yüce Allah, birliğini ve kudretini, isbat için birçok deliller ve alâmetler beyan etmiştir.