83

«Sana Zülkarneyn'i sorarlar: 'Onu size anlatacağım' de.»

Kâfirler, akıllarınca Allah Resulünü güç durumda bırakmak için Zülkarneyn'in kim olduğunu sorarlar. Yüce Allah sevgili Peygamberine şöyle buyurur; «Ya Muhammed, sana Zülkarneyn'i sorarlar, kâfirlere onun kim olduğunu size anlatacağım de.» Zülkarneyn'in peygamber mi, hükümdar mı olduğu âlimler arasmda ihtilâf konusudur. İbn Kesir onun peygamber ve melek olmadığını, âdil bir hükümdar olduğunu, halkı hak dine davet ettiğini söylemiştir. Ebû Tufeyl de şöyle demiştir: «Hazret-i Ali'ye Zülkarneyn'in peygamber mi, melik mi olduğu sorulur, o şöyle cevap verir: Zülkarneyn peygamber de, melik de değildir. O, Allah'ın sevgili kuludur, hak dini yaymak için gece gündüz hiç durmadan çalışmıştır. Allah da ona muavenet verip yardım etmiştir.» Ulemânın ekserisi onun âdil, sâlih bir melik olduğu kanaatindedir. Rivayete göre Peygamberimiz (sallallahü aleyhi ve sellem)'e Zülkarneyn'in kim olduğu sorulur, o da yeryüzünde dolaşan bir melik olduğunu söyler.. İmam-ı Mücahid (radıyallahü anh) de onun hakkında şöyle demiştir: Yeryüzünde dört kişi doğudan batıya hâkim olmuştur. Bunlardan ikisi mü’min, ikisi de kâfirdir. Hazret-i Süleyman ile Zülkarneyn mü’min, Nemrud ile Buhtunnasr kâfirdir.

Zülkarneyn'in, asıl ismi îfrikaş oğlu Ebû Bekir'dir. Kendisine Zülkarneyn isminin verilmesinde tefsirciler farklı görüşe sahiptirler. İmam-ı Zühri, mağrip ile maşrika hâkim olduğundan kendisine Zülkarneyn denmiştir, der. Kimi tefsirciler, doğu ile batıya hâkim olduğu için Zülkarneyn denmiştir, der. Bazısı adaletle hükmettiği için Zülkarneyn denmiştir, der. Kimi tefsirciler, saçını ortadan ayırdığı için Zülkarneyn denmiştir, der. Kimi iki boynuzu bulunduğu için Zülkarneyn denmiştir, der. Kimi tefsirciler de, Zülkarneyn'in, Himyer kabilesine mensup olduğunu söyler. Çünkü Himyer kırallarının isimlerinin başına mutlaka bir «Zi» eki getirilirdi. Bu bakımdan Zülkarneyn'in isminin başına da bir «Zi» eki getirilmek suretiyle Zülkarneyn olmuştur. Zülkarneyn ordularıyla beraber Orta Akdeniz kıyılarına, Tunus ve Merakeş'e varmış orada İfrikiye adında bir şehir kurmuştur. Onun adına nisbetle bu kıtaya daha sonraları Afrika kıtası denmiştir.