12

Şüphesiz ölüleri biz diriltiriz ve insanların dünyada yaptıklarını ve geride bıraktıkları eserlerini biz kaydederiz. Biz, herşeyi apaçık bir kitapta sayıp tesbit etmişizdir.

Şüphesiz ki yarattıklarımızdan öldürdüklerimizi diriltecek olan ve onların dünyadayken işledikleri hayır ve serleri ve geriye bıraktıkları eserleri zaptettiren biziz. Olmuş ve olacak herşeyi biz Ümmül Kifap olan Levh-i Mahfuzda sayıp tesbit etmişizdir.

Âyet-i kerime’de geçen "Öldürülenlerin diriltilmesi"nden maksat, ölenlerin kıyamet gününde diriltilerek hesaba çekilmesidir. Bazı müfessirler ise bu diriltmenin, ölü durumunda olan kâfirlerin kalblerine iman vermek suretiyle diriltmek manasına geldiğini söylemişlerdir.

Yine âyet-i kerime’de geçen "Eserler" ifadesinden maksat, mü’minlerin, öldükten sonra geriye bıraktıkları eserlerdir.

Bu hususta Peygamber efendimiz (sallallahü aleyhi ve sellem) bir hadis-i şerifinde şöyle buyurmaktadır:

"Cerir b. Abdullah diyor ki: "Resûlüllah’a üzerlerinde kaba yün elbiseler bulunan bazı Bedeviler geldi. Resûlüllah onların hallerinin perişan olduğunu anladı. Fakir düşmüşlerdi. Resûlüllah, halkı bunlara sadaka vermeye teşvik etti. Fakat insanlar biraz ağırdan aldılar. Resûlüllah’ın yüzünde memnuniyetsizlik belirtileri görüldü. Bunun üzerine Ensar'dan bir kişi bir kese gümüş getirdi. Ondan sonra bir başkası daha getirdi. Bunu diğerleri takibetti. Resûlüllah’ın yüzünde sevinç belirtileri görüldü ve şöyle buyurdu: "Her kim İslamda güzel bir iş yapar da kendisinden sonra aynı iş yapılacak olursa o işi her yapanın sevabı kadar bir sevap o işi ilk önce yapan kişiye de yazılır. Ve bunun yazılması o işi yapanların mükafatlarından birşey eksiltmez. Her kim de İslamda kötü bir iş yapar da kendisinden sonra aynı iş yapılacak olursa o işi yapanın günahı kadar bir günah o işi ilk önce yapan kişiye de yazılır. Ve bunun yazılması o işi yapanların günahından bir şey eksiltmez. Bkz Müslim, K.el-îlm, bab: 15, Hadisno: 1017/Nesai, K.ez-Zekat, bab: 64.

Diğer bir hadis-i şerifte de şöyle buyurulmuştur:

"İnsanoğlu öldüğünde ameli kesilir ancak üç şey hariç. Bunlar, devam eden sadaka, kendisinden faydalanılan ilim ve ölene arkasından dua edecek olan salih evlattır.

Diğer bir görüşe göre âyet-i kerime’de geçen "Eserler"den maksat, insanların hayır veya şer işlerken bıraktıkları ayak izleridir.

Bu hususta Cabir b. Abdullah diyor ki:

"Mescid-i Nebevi'nin çevresindeki "Bika"' denen yer boşaldı. Seleme oğulları mescide yaklaşmak için oraya taşınmak istediler. Bu haber Resûlüllah’a ulaştı. Resûlüllah onlara: "Mescide yakın bir yere taşınmak istediğinizi duydum." dedi onlar da: "Evet Ya Resûlallah biz öyle istedik." dediler. Resûlüllah: "Ey Seleme oğulları, yerinizde kalın, izleriniz yazılmaktadır. Yerlerinizde kalın izleriniz yazılmaktadır." buyurdu. Müslim, K.el-Mesacid, bab: 280, Hadis no: 665.

Abdullah b. Abbas, Cabir b. Abdulah, Ebû Said el-Hudri ve Hasan-ı Basrî bu âyet-i kerime’nin, Seleme oğulları hakkında nazil olduğunu söylemişlerdir. Taberi de bu görüştedir.