5

Sonra da onu aşağıların en aşağısına (esfel-i safilinc) indirdik.

"Aşağıların aşağısı" diye tercüme edilen "Esfel-i Safilîn" ifadesi de müfessirler tarafından çeşitli şekillerde izah edilmiştir.

Abdullah b. Abbas, İkrime, İbrahim, en-Nehai ve Katade'den nakledilen bir görüşe göre bu ifadeden maksat, insanın çok yaşlanması halidir. Buna göre âyetin manası: "Biz insanı en güzel şekilde yarattık. Sonra da onu, ömrünün en kötü hali olan yaşlılığa döndürdük. Öyle ki daha önceki bildiklerini bilmez bir hale geldi." şeklindedir.

Ebul Âliye, Mücahid, Hasan-ı Basri ve İbn-i Zeyd'e göre bu ifadeden maksat, insanın en çirkin bir şekilde cehennem ateşine atılmasıdır.

Taberi

birinci görüşü tercih etmiş "Öldükten sonra dirilmeyi" inkâr edenlerin cehennem ateşine atılacaklarını söylemenin bir mana ifade etmeyeceğini, surenin başlangıcından itibaren, dünyadaki nimetlerden ve insanın, dünyadaki şeklinden bahsedildiğinden bu âyetin de, insanın, dünyadaki yaşlılık şekline yorumlanmasının daha doğru olacağını bildirmiştir.