8

Sonra o gün, verilen her nimetten sorguya çekileceksiniz.

Sonra kıyamet gününde, dünyada iken size verilen nimetlerden mutlaka hesaba çekileceksiniz. Onları nereden kazandığınızdan, onlardan nasıl istifade ettiğinzden ve onları nereye harcadığınızdan sorguya çekileceksiniz.

Müfessirler bu âyette kendisinden âhirette hesap verileceği beyan edilen nimetlerin hangi nimetler olduğu hakkında çeşitli görüşler zikretmişlerdir.

Abdullah b. Mes'ud, Şa'bi, Mücahid ve Süfyan es-Sevri'ye göre burada hesap verileceği beyan edilen nimetten maksat, emniyet ve sağlık nimetleridir.

Abdullah b. Abbas ve Hasan-ı Basri'ye göre hesap verileceği beyan edilen nimetten maksat, göz kulak ve vücut sağlığı nimetleridir. Allah kula, kendisi daha iyi bildiği halde onları nerede kullandığını soracaktır.

Mücahid ve Katade'den nakledilen başka bir görüşe göre âhirette kendisinden hesap sorulacak olan nimet, insanın dünyada iken zevk aldığı bütün nimetlerdir.

Diğer bir kısım âlimler, âhirette kendisinden hesap verilecek olan nimetlerin bir kısım yiyecek ve içecekler olduğunu söylemişler ve bunların da neler olduklarını farklı şekillerde izah etmişlerdir.

Bükeyr b. Atik diyor ki: "Ben Said b. Cübeyr'e bal şerbeti getirildiğini gördüm. O, onu içti ve "Kendisinden sorulacağınız nimet işte budur." dedi.

Cabir b. Abdullah diyor ki:

"Ben Resûlüllah’a ve Ebubekir'e yaş hurnıa ve su getirdim. Onlar hurmay ıyeyip suyu içtikten sonra Resûlüllah şöyle buyurdu: "Bu da sizin hesap vereceğiniz nimetlerdendir." Nesaî, K. el-Vasâya, bab: 4, Hadis no: 3672

Ebû Hureyre diyor ki:

"Resûlüllah bir gün veya bir gece evinden dışarı çıktı. Bir de ne görsün Ebubekirle Ömer, onlara: "Bu saatte sizi evinizden çıkaran sebep nedir?" dedi. Onlar da: "Ey Allah'ın Resulü, açlıktır." dediler. Resûlüllah: "Hayatım kudret elinde olan Allah’a yemin olsun ki beni de dışarı çıkaran şey sizi dışarı çıkaran şeydir. Kalkın." buyurdu. Hep birlikte kalktılar. Ensardan birine vardılar. Adam evinde yoktu. Kadın onları görünce "Merhaba hoş geldiniz." dedi. Resûlüllah kadına: "Filan adam nerde?" diye sordu. Kadın: "Bize iyi su getirmeye gitti." dedi. O sırada Ensardan olan adam çıkıp geldi. Resûlüllah ve iki arkadaşını gördü. Sonra "Allah’a hamdolsun, bugün benden daha üstün misafirlere sahip olan hiçbir kimse yoktur." dedi. Hemen gidip üzerinde, henüz olgunlaşmamış, tam olgunlaşmamış ve yarı olgunlaşmış hurmalar bulunan bir dal getirdi. "Yeyin bundan." dedi. Bıçağı eline aldı. Resûlüllah ona "Sağmal hayvanlara dokunma." dedi. Adam, onlara bir koyun kesti. Onlar koyundan ve o dalın hurmalarından yediler. Su içtiler. Tam doyup suya da kanınca Resûlüllah, Ebubekir ve Ömer'e şöyle buyurdu: "Hayatım kudret elinde olan Allah’a yemin olsun ki siz, kıyamet gününde bu nimelerden hesaba çekileceksiniz. Sizi, açlık evinizden dı-şan çıkardı. Evinize dönmeden önce sizlere bu nimetler geldi. Müslim, K.el-Eşribe, bab: 140, Hadis no: 2038

Taberi'nin zikrettiği ve Tirmizî'de de bulunan diğer bir Rivâyette Ensarlı bu zatın adının "Ebul Heysem b. et-Teyyihan" olduğu ve Resûlüllah’ın, nimetlerden sorumlu olacaklarını bildirdikten sonra şunları da söylediği rivâyet edilmektedir:

"Bu nimetler de serin gölge, güzel yaş hurma ve soğuk su"dur. Tirmizi, K.ez-Zühd, bab: 39, Hadis no: 2369 Resûlüllah’ın azadlı kölesi Ebû Âzib diyor ki: "Resûlüllah bir gece dışarı çıktı ve bana uğradı. Beni dışarı çağırdı ben de çıktım. Sonra Ebubekir'e uğradı onu da dışarı çağırdı. O da çıktı. Daha sonra Ömer'e uğradı onu da dışar çağırdı. O da çıktı. Resûlüllah devam edip Ensardan bir kimsenin bahçesine girdi. Bahçe sahibine "Bizi doyur." dedi. Bahçe sahibi bir hurma dalı getirdi. Onu yere koydu. Resûlüllah ve arkadaşları ondan yediler. Sonra soğuk su istedi ve onu içti ve buyurdu ki: "Kıyamet gününde bunlardan mutlaka hesaba çekileceksiniz." Bunun üzerine Ömer hurma dalını kaldırıp yere vurdu. Hurmalar sağa sola dağıldı. Ömer sonra şöyle dedi: "Ey Allah'ın Resulü, biz kıyamet gününde bunlardan sorumlu muyuz?" Resûlüllah "Evet, ancak şu üç şey hariçtir Kişinin avret mahallini kapadığı bir parça bez, açlığını giderdiği bir ekmek kırıntısı, soğuk ve sıcakta içine girdiği bir taş kovuğu." buyurdu. Bkz. Ahmed b. Hanbel, Müsned, C.5, S.81 Ebû Hureyre diyor ki:

"Sonra o gün verilen her nimetten sorguya çekileceksiniz." âyeti nazil olunca insanlar "Ey Allah'ın Resulü, biz hangi nimetten sorguya çekileceğiz? Bizde iki siyah nimet olan su ve hurmadan başka bir şey yok. Düşman karşımızda, kılıçlanınız omuzumuzdadir." Resûlüllah: "Yakında olacak." buyurdu." Tirmizi, K. Tefsir el-Kur'an, Sun: : 100, bab: 3,4 Hadis no: 3357

Ebû Hureyre, Resûlüllah’ın şöyle buyurduğunu Rivâyet ediyor:

"Kulun kıyamet gününde ilk hesaba çekildiği nimetten dolayı ona şöyle denecektir: "Senin vücudunu sıhhatli kılmadık mı? Sonra soğuk sular içirmedik mi?" Tirmizi, K. Tefsir el-Kur'an, Sûre: 100, bab: 5, Hadis no: 3358

Ebû Ümame, kıyamette hesap verilecek nimetin buğday ekmeği ve tatlı su olduğunu söylemiştir.

Abdullah b. Sahbere diyor ki: "Bugün Kûfe'de nimet elde etmeyen kimse kalmadı. İnsanların en mütevazi yaşayanı buğday ekmeği yiyor. Soğuk su içiyor, gölgeler altında gölgeleniyor. İşte bunlar da nimetlerdendir.

Taberi diyor ki: Âyet-i celilede Allahü teâlâ insana, dünyada kendisine verdiği nimetlerden hesaba çekeceğini bildirmiştir. Bu nimetleri belli bir şeyle kayıtlamamıştır. Bu itibarla Allah'ın, kuluna verdiği bütün nimetlerden hesaba çekeceğini söylemek daha isabetlidir.