2

Öyleyse rabbin için namaz kıl, boğazla, (kurban kes)

Müfessirler, Allahü teâlânın bu âyette Resûlüllah’a, kılmasını emrettiği namazın hangi namaz olduğunu ve "boğazla" diye tercüme edilen "Venhar" emrinden neyin kasdedildiği hakkında çeşitli görüşler zikretmişlerdir.

a- Buradaki "Namaz kıl" ifadesinden maksat, "Sana farz kılman namazlara devam et." demek, "Venhar" emrinden maksat ise "Sağ elini sol elinin üzerine koyup göğsünün üstünde el bağla." demektir. Bu izah tarzı Hazret-i Ali ve Ebul Kamus'tan rivâyet edilmiştir.

b- "Namaz kıl" emrinden maksat "Farz namazlarını kıl" demektir. "Venhar" ifadesinden maksat ise "Namaza başlarken iftitah tekbirinde ellerini göğsüne kaldır." demektir. Bu görüş Ebû Cafer'den nakledilmiştir.

c- "Namaz kıl" ifadesinden maksat, "Farz namazlarını kıl" demektir. "Venhar" ifadesinden maksat da "Kurban kes" demektir. Bu görüş, Mücahid, Ata, İbn-i Abbas, Said b. Cübeyr ve Hakem'den nakledifmektedir. Ata, Hakem, Said b. Cübeyr ve Haccac, buradaki namazın, sabah namazı olduğunu söylemişlerdir.

d- "Namaz kıl" ifadesinden maksat, "Kurban bayramında bayram namazını kıl" demek "Venhar" ifadesinden maksat ise "Kurban kes" demektir. Bu görüş, Enes b. Malik, Ebû Cafer, İkrime, Rebi' b. Enes, Ata b. Yesar, Hasan-ı Basri, Katade ve diğer âlimlerden nakledilmiştir.

e- "Namaz kıl" ifadesinden maksat "Sadece Allah için namaz kıl "Venhar" ifadesinden maksat da "Sadece Allah için kurban kes" demektir. Bu görüş, Muhammed b. Ka'b el-Kurezi'den nakledilmektedir. O, Kevser suresini izah ederken şöyle demiştir: "Bir kısım insanlar, Allah’tan başka şeyler için namaz kılıyor ve ondan başka şeyler için kurban kesiyorlardı. Allahü teâlâ bu sureyi indirerek buyurdu ki: "Madem ki biz sana Kevser'i verdik, o halde Ey Rasûlüm, namazın ve kurbanın ancak benim için olsun." Taberi de bu görüşü tercih etmiş, âyet-i kerime’nin, Resûlüllah’a verilen nimetlerden sonra zikredildiğini bu itibarla verilen nimetler karşılığında Allah’a şükrederek sadece onun rızası için namaz kılması ve onun rızası için kurban kesmesi emredilmiştir. Âyeti genel manada alıp namazı belli bir namaza, kurbanı da belli bir kurbana tahsis etmenin uygun olmadığını zikretmiştir.

f- "Namaz kıl" ifadesinden maksat, "Hudeybiyede namaz kıl", Kurban kes" ifadesinden maksat da "Hudeybiyede kurban kes." demektir. Bu görüş, Said b. Cübeyr'den nakledilmiştir. Said b. Cübeyr bu âyeti izah ederken şöyle demiştir: "Hudeybiye gününde Cebrâil Resûlüllah’a geldi ve "Kurban kes geri dön" dedi. Bunun üzerine Resûlüllah kalkıp Ramazan ve kurban bayram hutbesini okudu. Resûlüllah’ın Hudeybiye'ye gidişi Ramazan ayında mı yoksa Zilkade ayında mı olduğu hususunda iki görüş zikredildiği için, hutbenin hangi bayrama ait olduğu kesin olarak söylemektedir. Sonra iki rekat namaz kıldı, daha sonra da kurbanlarını kesti.

g- "Namaz kıl" ifadesinden maksat, "Herhangi bir namazı kıl" demek, "Venhar" ifadesinden maksat da "Allah’tan iste" demektir. Bu görüş, Dehhak'tan nakledilmiştir.

h- "Namaz kıl" ifadesinden maksat, "Herhangi bir namazı kıl" demek "Venhar" ifadesinden maksat da "Göğsünü kıbleye çevir" demektir. Bu görüş, de bir kısım lügat âlimlerinden nakledilmiştir.