136

işte bunların mükâfatı Rablarından bir mağfiret ve altından ırmaklar akar Cennetlerdir, içlerinde ebedî kalmak üzere onlar, ne de güzeldir ecri iş yapanların

(........) bunlar yokmu min tarafillâh mükâfatları mağfiret (........) günahları yokmuş gibi (........) dır. Bunlar Allah’ın göze görünmiyen niamı ebediyyesidir. (........) ne de güzeldir ecri iş yapanların: çalışan âmillerin. -Esas itibarile icabı amel değil mahzı fadlı İlâhî olan bu mağfiret ve Cennet va'di İlâhî muktezasınca a'mali saliha erbabının istihkaklarıdır. Âmil olmıyan, tevbe etmiyen âsıllerin felâh ve halâsı ise böyle istihkak suretinde bir ahd-ü va'd ile müemmen değildir. Mahzı meşiyyet ve inayeti İlâhiyeye kalmış bir şeydir. Maamafih onların mağfireti de mümteni' değil caizdir. (........) buyurulmuştur. Ancak şuna dikkat edilmek lâzım gelir. İkisinde de esasen hâkim olan fazl-ü kibriyayı İlâhî olmakla beraber lisanı Kur’ân’da biri çalışmış namuslu bir ecîr, biri de ecîr olmak üzere yazılan ve fakat namusiyle çalışmayıb ücret zamanı sadaka uman bir sail vaz'ıyyetinde tefhim buyurulmuştur. Binaenaleyh hodbin, küstahbir âmilin tardolunmak tehlükesi bulunduğu gibi âtıl bir sailin de cilvei iman ile mazhari ihsan oluvermesi mümkindir.

Burada beyan olunan iki sınıf müttekîlerin hali siyakı kıssaya tatbik olununca evvelkiler alel'umum Eshabı bedrin ikinciler de «Eshabı Uhud»ün evsafını ima ettiği anlaşılır.

Bunun için bu kıssaya nakli kelâm için buyuruluyor ki,

(........)