19

Ey o bütün îman edenler! Kadınlara zorla varis olmanız size halâl olmadığı gibi verdiğiniz mehrin birazını kurtaracaksınız diye onları tazyık etmeniz de halâl olmaz, meğer ki, arayı açacak bir fuhş irtikâb eylemiş olsunlar, haydin onlarla güzel geçinin, şayed kendilerini hoşlanmadınızsa olabilir ki, siz bir şeyi hoşlanmazsınız da Allah onda bir çok hayırlar takdir etmiş bulunur

(........) Cahiliyyede bir âdet varmış: bir adam yakınından biri vefat ettiği zaman kalan zevcesinin veya çadırının üstüne sevbini atıb «kendisine varis olduğum gibi karısına da varis olacağım» dermiş ve böyle dedimi o kadına herkesten ehakk olurmuş, dilerse onu eski mehirden başkasına tezvic eder, mehrini alır ve kadına ondan bir şey vermezmiş ve isterse ölen kocasında alacağı olan mehirden vaz geçirmek için (........) adıl yapar, ya'ni kendi almaz, âhare tezvicine de mani' olurmuş, şayed kimse abayı atmadan kadın kendi akribasının nezdine gidebilirse kendine sahib olabilirmiş, ba'zıları da zevcesinden hoşlanmaz ve maamafih kadının malı bulunduğundan dolayı mirasına konmak için kerhen tutar, ölümünü gözler, hüsni muaşerette bulunmazlarmış. İşte bu âyet ya evvelki veya bu sebebden dolayı nâzil olmuştur. Şu halde evvelkine göre halâl olmayan irsten murad kadınların kendilerine irstir. Kadın miras olmaz. İkinciye göre de mallarına irstir.

Ya'ni kerhen tutub malına konmak da halâl olmaz. Diğer taraftan ba'zıları da kadına ihtiyacı bulunmadığı halde tezevvüc eder, iyi geçinemez, bırakmak da ister, fakat mehrini nafakasını verememek ve hul'a mecbur etmek için kadını tazyık eylerdi. Bunlara karşı da şöyle buyurulmuştur: (........) Kadınlara verdiğinizin birazını bile almak için kendilerini tazyık, zevciyet nasîbinden men'etmeyiniz (........) meğer ki, pek açık, karı koca arasını ayıracak aşırı bir edebsizlik veya bir zina yapmış olsunlar. Ancak o zaman ayrılmağa onlar sebebiyyet

vermiş olacaklarından hulu' talebinde ma'zur olabilirsiniz, yoksa yapmayınız (........) kadınlarınızla şer'in inkâr etmiyeceği ma'ruf vechile muaşerette bulununuz.» Burada ma'rufdan murad yatak ve infak hususlarında insaflı, sözde suhbette tatlı bulunmak gibi hususattır. (........) şayed tabiatınıza hoş gelmez, suhbetlerinden bıkarsanız (........) olabilir ki, siz bir şeyi hoşlanmazsınız da Allah onda bir çok hayırlar halk etmiş bulunur. Binaenaleyh onları berveçhi bâlâ, taraflarından bir mucib olmaksızın mücerred nefsiniz hoşlanmadığından dolayı ayrılmağa kalkmayınız, muaşeretlerine sabrediniz