89

Allah sizi yeminlerinizde -bilmiyerek ettiğiniz- lâgv ile muahaze etmez ve lâkin bile bile akd ettiğiniz yeminlerle sizi muahaze buyuruyor, bunun da keffareti çoluğunuza çocuğunuza yedirdiğinizin orta derecesinden on fakırı doyurmak yahud geydirmek, yahut bir esîr azâd etmektir, bunlara gücü yetmiyen üç gün oruç tutar, işte yemîn ettiğiniz vakıt yeminlerinizin keffâreti bu, bununla beraber yeminlerinizi gözetin, böyle beyan ediyor Allah size âyetlerini ki, şükr edesiniz

(.........) Allah yeminleriniz içinde lağvolan kasemlerle sizin muahaze etmez. -O bir akıd değildir. Yemini lağvın ta'rif ve tefsiri Sûre-i Bakarede geçmiş idi bak- (.........) ve lâkin akdetmiş olduğunuz, ya'ni «şöyle yapacağım, böyle yapacağım yahud şöyle olursa şöyle edeceğim» tarzında istikbale müteallık olmak üzere kendinizi bağladığınız yeminlerle sizi muahaze eder. -Bunlara yemini münakıde ta'bir olunur. Mesela «vallahi evlenmiyeceğim, vallahi zevceme takarrub etmiyeceğim, vallahi yarın oruç tutacağım, yahud vallahi sigara içmiyeceğim» gibi yeminler mün'akıdedirler. Ve bu gibi yeminler birer akd oldukları için iyfa edilmeleri lâzım gelir. Edilmezse Allah muahaze eder, bunlar ise iki türlüdür. Birisi, ma'sıyet olmayan bir şeye yemindir ki, bunun nakzı asla caiz değildir. Büyük günahtır. Diğeri ma'sıyet olan bir şey'e yemindir ki, bunda sebat nakzından daha günahtır. Ve bunun için ehveni şerreyn ihtiyar olunub (.........) Hadîs-i şerifi medlûlünce yeminin nakzı tercih edilir ve keffaret verilir ki, bu keffaret hem nakzı yeminin Dünyada bir cezası ve muahazesi hem de muahazei Uhreviyyeden halas için bir ıbadettir. Maamafih keffaretin lüzumu yalnız bu kısma mahsus değildir. Evvelkinde de vacibdir, çünkü nakzı caiz ve evla olan bir akdi yeminin bozulmasından dolayı muahaze demek olan keffaret vacıb olunca nakzı asla caiz olmıyan yeminin bozulmasından dolayı bu muahazenin evleviyyetle farz olacağı derkardır. Bu suretle bütün keffaretlerde hem ukubet, hem de ibadet ma'nası vardır. Ve her hangi bir yemini münakıde bozulduğu zaman da Dünyada bir keffaret ile muahaze edilir. Ve bu keffaret ile balâdaki müşkil hallolunur. (.........) İmdi yemini bozmanın keffareti (.........) Ehl-ü ıyalinize yedirdiğiniz taamın nev-ü miktarında evsettan on miskini bir gün doyurmaktır. -Bu iki suretle olur. Birisi bir akşam bir de sabah çağırıb yemek yedirerek karınlarını doyurmaktır ki, buna ibaha tesmiye edilir. Diğeri de akşam sabah doyuracak kadar ellerine bir şey vermektir ki, buna da temlik tesmiye edilir. İmamı a'zam Ebû Hanifeye göre bunun mikdarı her miskin için bir fıtra gibi buğdaydan yarım sa', diğerlerinden bir sa'dır. İmamı Şafiîye görede bir «müd» dür. Keffareti yemin ya böyle on miskini ıt'amdır. (.........) yahud on miskinin kisveleridir.- Kisve, setriavret edecek bir sevb demektir, bir rivayete göre de bir «sevbi cami'» bütün bir kat elbisedir. (.........) Veyahud bir rakabe, bir köle veya cariye insan azad etmektir. -İmamı Şafiî keffareti katle kıyasen bunun da mü'min olmasını şart etmiş ise de Eimmei Hanefiyye keffareti katilden maadasında nâssın zâhirine nazaran rakabei kafireyi de kâfi görmüşlerdir. Hasılı keffareti yeminde bu üçden biri vacibdir, ta'yininde mükellef muhayyerdir. (.........) Binaenaleyh her kim bunlardan birini bulamaz, vermeğe kudretyab olamazsa onun keffareti de üç gün orucdur.- İbn-i Mes'ud mushafında (.........) olduğundan bu üç günün bilâ fasıla birbiri arkasına tutulmasında vacibdir. (.........) İşte yemin ettiğiniz vakit yeminlerinizin keffareti budur. Bozulduğu zaman bu keffareti eda ediniz. (.........) ve yeminlerinizi muhafaza ediniz. -

Ya'ni evvelâ, her şeye yemin etmeyiniz, saniyen, yemininizin suretini iyi belleyiniz, ihmal ile unutmayınız, salisen, ma'sıyet olmıyan ve bir hayrı men' etmeyen yeminlerde gücünüz yettiği kadar sebat ediniz. Bozmayınız, rabian, bozduğunuz takdirde keffaretini de vererek yeminin şanını muhafaza ediniz (.........) İşte Allah size âyetlerini böyle beyan ediyor ve bervechiâti daha beyan edecektir ki, şükredesiniz: (.........)