8

Allah, o bilir her dişi neyi hamil olur? Ve rahimler, ne eksiltir ne artırır, her şey onun ındinde bir mıkdar iledir,

(.........) Allah - hidâyeti halkeden odur. (.........) o Allah, bilir ki, (.........) her dişi neyi hamil olur? - Gerek insandan gerek hayvandan ve hattâ nebattan her hangi bir dişinin hamli nedendir? Hangi tohumdan? Halâldan mıdır haramdan mıdır? İlh... Sonra nedir? Erkek midir dişi midir? Ne olacaktır? Yaşıyacak mı yaşamıyacak mı? Said mi şakıy mı? Mü'min mi kâfir mi? (.........) ve rahimler neler eksiltir, neler artırır? - Aldığı alûkta ne tahlil yapar? Ne maddeler tarheder neler ilâve eyler, kendisinde gizliden sarfettiği ne, büyüttüğü nelerdir? Hamlinde neyi sakatlar neyi tamamlar, saniyen müddet ı'tibariyle: vaktı er mi geç mi oluyor? Hamlin ekalli müddetinde mi, ekseri müddetinde mi veya ikisi arasında mı doğurur?

Salisen aded ı'tibariyle bir mi? İki veya daha ziyade mi olur? Allah hep bunları bu bilinmez zannedilen sirleri bilir binaenaleyh tevellüdatta mu'taddan nâkıs veya zâid olarak vakı' olan şeyler bile kör körüne vakı' oluvermiş bir takım galetat değil, âlemi sirde Allahü teâlânın ılmi tahtinde cereyan eden şeylerdir. Bunlar tabiat da'vasr aleyhine irade delili olduğu gibi ayni zamanda ılmi de müsteniddir. Bir ılmi hayat vardır ki, onu bilen ve halka kudreti olan böyle dilediğini yapabilir. Bir rahimin döktüğü dem, yetiştirdiği yumurta, aldığı telkıh beslediği evlâd, nâkıs veya zâid haiz olduğu bütün menafi' ve havassı hayatiyye hepsi bir ılm ile ve hisab iledir. (.........) hem de bunlar değil (.........) her şeye (.........) Allah’ın ındinde (.........) bir mıkdar iledir. - Evvel ve âhirinden bir hadd ile mahdud ve mukadderdir, nefsinde ölçülmüş biçilmiştir. Her şeyin meratibi tekvinde tecavüz edemiyeceği muayyen bir haddi, bir vaktı bir hali mahsusa vardır ve bütün silsilei esbab Allah’a dayanır ve Allah’ın ılmile muhat olmıyan hiç bir şey yoktur. Her şeyin nefsel'emirde her hangi bir mertebei vücudda tahakkuku veya ona isti'dadı Allahü teâlâya nisbetle bir ılmi huzurîdir.