15

Halbuki Göklerde ve Yerde kim varsa ister istemez Allah’a secde eder kendileri de gölgeleri de sabah akşam

«SECDE AYETİDİR» (.........) Halbu ise munhasıren Allah’adır ki, (.........) secde eder -Boyun eğer inkıyad eyler (.........) bütün Göklerdeki kimseler -

Ya'ni Melâike veya yukarı makamlarda bulunan ukul-ü ervah ve kuvayı âliye (.........) ve Yerdeki kimseler -

Ya'ni umumiyetle İns-ü cin, sekaleyn, veya aşağıda bulunan nüfusı sâfile (.........) gerek tavan ve gerek ker'hen - İster istemez (.........) ve bunların sabah akşam gölgeleri - ya'ni sade kendileri değil, gölgesi bulunanların gölgeleri de tav'an değilse kerhen ve bilmecburiyye Allah’a secde ederler. Gölgelerin bile yerlere kapanışı sahiblerinin değil, Allah’ın emrine inkıyaddır. Burada ukul-ü ervah mukabilinde ebdan-ü ecsamın birer gölge mesabesinde olduğuna da işaret vardır denebilir. Zira ervah, nûranî ecsam, zulmanîdir. (.........)

(.........)