61

Yoksa Arzı bir karargâh kılıp aralarında ırmaklar akıtan ve onun için oturaklı dağlar yapıp iki deniz arasına bir hâciz koyan mı? Bir İlâh mı var Allahla beraber? Hayır ekserîsi ılim ehli değiller

(.......) yoksa o Arzı bir karargâh kılan - ya'ni insan ve hayvanların barınıp yaşıyabilecekleri vechile o suyun durabileceği bir mahal kılan (.......) kılıp da aralarında ırmaklar akıtan (.......) ve onun için - ya'ni Arzın makarr olması ve ırmakların akması için (.......) oturaklı dağlar yapan (.......) ve iki deniz arasına bir hâciz koyan mı - ya'ni dağların altında ve aralarındaki deniz gibi tatlı sularda acı denizleri birbirine karıştırmayıp aralarına bir gergi koyan ve yâhud iki acı deniz arasında Arabistan kıt'ası gibi bir berzahı koyup tutan zat mı hayırlı yoksa onların şirk koştukları mı? (.......) bak). (.......) bir İlâh mı var Allahla beraber? (.......) hayır ekserisi ılim ehli değiller - bulundukları Arzın ahvalini bile bilmezler. Bu âyetin mazmunu hassaten Arza aid olan coğrafya ve tebakatı Arz ılimleriyle alâkadar olduğu cihetle böyle buyurulmuştur. Bu iki âyet, afakî delâletlere nümunedir. Bundan enfüsî âyâte geçilerek de buyuruluyor ki,