6

Bayağı insanlardan kimi de vardır ki,, Allah yolundan bilmiyerek sapıtmak ve onu eğlence yerine tutmak için lâf eğlencesi satın alır, işte bunlara mühîn bir azâb vardır

(.......) Lâf eğlencesi: eğlence söz - insanı oyalayan işinden alıkoyan sözler, asılsız hikâyeler, masallar, romanlar, tarih kılıklı efsaneler, güldürücü lakırdılar, gevezelikler tegannîler gibi eğleyici sesler. Bunun sebeb-i nüzulünde deniliyor ki, Nadr İbn-i Haris ticaretle Farise gidiyor, Acemlerin hikâyelerini, efsane kitablarını getiriyor ve bunları Kureyşe okuyarak «Muhammed size Ad ve Semûd hikâyeleri söylüyor, gelin ben size Rüstemin, İsfendiyarın Kisraların hikâyelerini anlatayım» diyor ve bu suretle bir çoklarının Kur’ân dinlemesine mani' oluyordu. Bundan başka güzel bir hânende cariye almış, birinin müsliman olacağını işittiği zaman onu alıp cariyesine: haydi buna yedir içir, söyleyiver der, bu suretle eğlendirip «gördün a bu Muhammedin çağırdığından, namazdan orucdan, onun önünde çarpışmaktan daha iyi değil mi?» dermiş. İbn-i Hatal da bir cariye almış seb tegannî edermiş, âyetin nihayetinde (.......) diye cemi' sıgası getirilmesine nazaran bunların hepsi sebeb-i nüzulde dâhil olmak gerektir.

Müfessirînin ekserisi bunu gına ile tefsir etmişlerse de muhakkıkînin muhtarı zâhiri vechile amm olmasıdır. Maamafih burada asıl zemmin hikmeti şununla anlatılmıştır.

(.......) Bilmiyerek Allah yolundan sapıtmak - ya'ni saptırdığını hissettirmeden yaptığı işin akıbetini sezdirmeden dini, ahlâkı bozmak (.......) ve onu, ya'ni Allah yoluna, hak dinini eğlence yerine tutmak için (.......) Hafs, Hamze, Kisaî, Ya'kub kıraetlerinde nasb ile, mütebakisinde refile okunur. Bu surette (.......) ye teallûk edebilirse de nasıb kıraetinde dalâlin kaydı olmak gerektir.