2

Öğretti Kur’ân’ı

Ta'lim etti Kur’ân’ı - İlimden, öğretmek ma'nasına ta'lim iki mef'ule teaddî edeceği cihetle bu ma'naca burada birinci mef'ul hazfedilmiş ve bu suretle maksad şuna veya buna ta'limi değil, nefsi ta'limi ifade olduğu anlatılmıştır: Gerek Cibrile, gerek Peygambere, gerek ümmete olan ta'lim kısımlarından hepsine muhtemil olur. Ba'zıları da demişler ki, burada (.......) alâmettendir. Kur’ân’ı alâmet kıldı, ya'ni ıbret alacak olanlara bir âyet, yâhud nübüvvete bir alâmet ve mu'cize kıldı demektir. Bu surette diğer bir mef'ulün hazfini gözetmeğe hacet kalmaz ve evvelki sûrenin başındaki (.......) âyeti ile de mütenasib olur. O sûre babi heybetten bir mu'cize ile, bu Sûre de babi rahmetten bir mu'cize ile başlamış bulunur. Şu halde terceme de öğretti denilmeyip de ta'lim etti denilirse bu iki veche de işaret mahfuz kalmış olur. Maamafih âlûsî der ki, Kail bin münasebet de gösterse yine bunun ılim ta'liminden olduğu bilinmek gerektir. Kur’ân’ı ta'limin ma'nasına gelince Kur’âna ılim ifade etmektir. Fakat yalnız elfazına değil, onunla beraber meanisine dahi şayanı ehemmiyyet bir surette ılim ifade eylemektir ki, bu mütefavittir. Ba'zan işarat ve rumuzundan hadisatı kevniyyeye vukuf derecesine kadar çıkar. İbn-i Cerîrin ve İbn-i ebi Hâtimin İbn-i Mes'uddan tahriclerine göre Kur’ân’da her şeye dair ılim indirilmiş ve her şey beyan edilmiş ise de bizim ılmimiz onun hepsine yetişemez. İbn-i Abbas da demiştir ki, Devemin bir ipi gaib olsa her halde Kitabullahda bulurdum. Mürsî demiş ki, Kur’ân, evvelîn ve âhirînin ulumunu cami'dir. Öyle ki, onun hakikatini ancak mütekellim olan Allahü teâlâ bilir.» Sonra da (.......) mısdakınca Allahü teâlânın kendine tahsıs buyurduğu müstesna olmak üzere Resülullah, sonra sâdatı sahabe sonra da onlara varis olan tabiun ilh...» (.......) Ba'zıları ta'limi: Tesavvuri meani için nefsi tenbih diye ta'rif etmişlerdir. (.......)

Saatin yaklaşmasına karşı rahmeti ilâhiyyeden zuhur eden en büyük ve en mühim ni'metin ta'limi kur'an ni'meti olduğu bu suretle anlatıldıktan sonra kime ve nasıl ta'lim olunduğunu beyan için de buyuruluyor ki, O Rahman