13

(Fekki rakabe) esîr bir boyun kurtarmak

(.......) bir rakabeyi fekk etmek - ma'lûm ki, rakabe boyun demek olup zikri cüz' iradei kül tarikıyle mecaz olarak zat ve şahıs ma'nasında müteareftir ve bilhassa hurriyyetini gaib etmiş esîr veya memlûkte şayi'dir. Binaenaleyh fekkü rakabe esaret bağıyla bağlanmış bir boyunu, bir kimseyi esaretten kurtarıp hurriyyete kavuşturmaktır ki, bu evvelâ insanın kendi hurriyyetine malik olarak nefsini kurtarmış olmasına mütevakkıf ve bunun en basît misali köle azad etmektir ve bunun fazıyleti çoktur. Buharî, Müslim, Tirmizî ve sâirde Ebû hüreyre radıyallahü anhten merviydir. Resûlullah sallâllahü aleyhi ve sellem buyurmuştur ki, her kim bir mü'min rakabe âzâd ederse Allahü teâlâ onun her uzvuna mukabil âzâd edenin bir uzvunu Cehennem ateşinden âzâd eyler

(.......) İmam Ahmed ve İbn-i Hibban ve İbn-i Merduye ve Beyhekî, bera' radıyallahü anhten rivayet eylemişlerdir ki, bir a'rabî ya Resûlâllah! Bana bir amel öğret ki, beni Cennete koysun demişti. «bir neseme âzâd et veya bir rakabe fekket» buyurdu. Onun ikisi bir değil mi? Dedi. Buyurdu ki, «hayır, bir neseme âzâd etmek onu âzâd etmekte senin münferid olmandır. Fekki rakabe ise onun ıtkına yardım etmendir. İlh...

Ya'ni fekki rakabe müntekıllen veya müşteriken âzâd etmekten eamdır. Bir ferdi hurriyyete kavuşturmak böyle büyük bir fazıylet ve kahramanlık olunca bir kavmin, bir cemaatın hürriyyetini kurtarmak ne büyük kahramanlık olacağını anlamalı, fekki rakabenin diğer bir ma'nası daha vardır ki, o da (.......) mucebince her nefsin halâsı kazancına bağlı olduğu için insanın a'mali saliha kesbiyle kendisini Cehennem azâbından kurtarması demektir ki, bu kurtarış « (.......) = en büyük düşmanın iki yanın arasındaki nefsindir» buyurulan nefsi emmarenin azgın hevalariyle Şeytanın iğvalarına karşı mücahede etmekle olur. Netekim o mağrur insanın bu akabeyi ıktiham edememesi de bunlarla mücahede kahramanlığını yapamamasından dolayıdır. İşte o sarp yokuş böyle esîr bir boyunu kurtarmak